Chapter 01
၁။ မေနာပုဗၺဂၤမာ ဓမၼာ၊ မေနာေသေ႒ာ မေနာမယာ။
မနသာ ေစ ပဒုေ႒န၊ ဘာသတိ ၀ါ ကေရာတိ ၀ါ။
တေတာ နံ ဒုကၡမေႏြတိ၊ စကၠံ၀ ၀ဟေတာ ပဒံ။
၁။ နာမ္ခႏၶာ(ေလးပါး)တုိ႕သည္ စိတ္လွ်င္ ေရ့ွသြားရွိကုန္၏၊ စိတ္လွ်င္ အႀကီးအမွဴးရွိကုန္၏၊ စိတ္ျဖင့္ၿပီးကုန္၏၊ ျပစ္မွားလိိုေသာစိတ္ျဖင့္ အကယ္၍ ေျပာဆိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၾကံစည္ေသာ္လည္းေကာင္း ထိုေျပာဆို ျပဳလုပ္ ၾကံစည္မႈေၾကာင့္ လွည္းဘီးသည္ ၀န္ေဆာင္ႏြား၏ေျခရာသို႔ အစဥ္လုိက္ဘိသက့ဲသို႔ ထိုသူသို႔ ဆင္းရဲသည္ အစဥ္လိုက္ေလ၏။
1. Mental perception is the lead in mind that causes everything to happen. It is founded on our thoughts. Our life is the creation of our mind which is supreme. If one speaks or acts or plans with wicked mind, suffering and pain will follow as the wheel of a cart that follows the hoof of the ox.
၂။ မေနာပုဗၺဂၤမာ ဓမၼာ၊ မေနာေသေ႒ာ မေနာမယာ။
မနသာ ေစ ပသေႏၷန၊ ဘာသတိ ၀ါ ကေရာတိ ၀ါ။
တေတာ နံ သုခမေႏြတိ၊ ဆာယာ၀ အနပါယိနီ။
၂။ နာမ္ခႏၡာ(ေလးပါး)တို႕သည္ စိတ္လွ်င္ ေရ့ွသြားရွိကုန္၏၊ စိတ္လွ်င္ အၾကီးအမွဴးရွိကုန္၏၊ စိတ္ျဖင့္ ၿပီးကုန္၏၊ သန္႔ရွင္းၾကည္လင္ေသာစိတ္ျဖင့္ အကယ္၍ ေျပာဆိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၾကံစည္ေသာ္လည္းေကာင္း ထို(ေျပာဆို ျပဳလုပ္ ၾကံစည္)ေသာေၾကာင့္ အရိပ္သည္ (လူကို)မစြန္႔မူ၍ အစဥ္ လိုက္သကဲ့သို႔ ထိုသူသို႔ ခ်မ္းသာသည္ အစဥ္လိုက္ေလ၏။
2. Mental perception is the lead in mind that causes everything to happen. It is founded on our thoughts. Our life is the creation of our mind which is supreme. If one speaks or acts or plans with pure mind, joy and peace will follow like a shadow that never leaves the body.
၃။ အေကၠာစိၧ မံ အ၀ဓိ မံ၊ အဇိနိ မံ အဟာသိ ေမ။
ေယ စ တံ ဥပနယွႏၲိ၊ ေ၀ရံ ေတသံ န သမၼတိ။
၄။ အေကၠာစိၧ မံ အ၀ဓိ မံ၊ အဇိနိ မံ အဟာသိ ေမ။
ေယ စ တံ ႏုပနယွႏၲိ၊ ေ၀ရံ ေတသူပသမၼတိ။
၃။ ဤသူသည္ ငါ့ကို ဆဲေရးဖူးျပီ၊ ငါ့ကို ညႇဥ္းဆဲဖူးျပီ၊ ငါ့ကိုေအာင္ႏုိင္ဖူးျပီ၊ ငါ့ဥစၥာကို ေဆာင္ယူဖူးျပီဟု ထိုသူ႔အေပၚ၌ ရန္ျငိဳးဖြ႔ဲကုန္၏၊ ထိုသူတို႔အား ျဖစ္ေပၚလာသည့္ရန္သည္ မျငိမ္းေအးႏိုင္။
၄။ ဤသူသည္ ငါ့ကို ဆဲေရးဖူးျပီ၊ ငါ့ကို ညႇဥ္းဆဲဖူးျပီ၊ ငါ့ကိုေအာင္ႏုိင္ဖူးျပီ၊ ငါ့ဥစၥာကို ေဆာင္ယူဖူးျပီဟု ထိုသူ႔အေပၚ၌ ရန္ျငိဳးမဖြဲ႔ကုန္၊ ထိုသူတို႔အား (ျဖစ္ေပၚလာသည့္) ရန္သည္ ေျပၿငိမ္းႏုိင္၏။
3. "He abused me, he injured me, and he robbed me"- those who have such thoughts in mind will not be free from hatred.
4. "He abused me, he injured me, and he robbed me"- those who do not have such thoughts in mind will be free from hatred.
၅။ န ဟိ ေ၀ေရန ေ၀ရာနိ၊ သမၼႏၲီဓ ကုဒါစနံ။
အေ၀ေရန စ သမၼႏၲိ၊ ဧသ ဓေမၼာ သနႏၲေနာ။
၅။ ဤေလာက၌ ရန္တုံ႔မူျခင္းျဖင့္ ရန္တို႔သည္ အဘယ္အခါမွ် မေျပၿငိမ္းႏုိင္ကုန္၊ ရန္တုံ႔မမူျခင္းျဖင့္သာလွ်င္ ရန္ေျပၿငိမ္းႏုိင္ကုန္၏၊ ဤသေဘာကား အစဥ္အလာ ဓမၼတာ သေဘာပင္တည္း။
5. As a universal truth, hatred will never end by hatred: hatred will cease by loving kindness.
၆။ ပေရ စ န ၀ိဇာနႏၲိ၊ မယေမတၱ ယမာမေသ။
ေယ စ တတၳ ၀ိဇာနႏၲိ၊ တေတာ သမၼႏၲိ ေမဓဂါ။
၆။ ဤေလာက၌ လူမိုက္တို႔သည္ ငါတိို႔ ေသၾကလိမ့္မည္ဟု မသိၾကကုန္၊ ထိုမသိမႈေၾကာင့္ ခိုက္ရန္ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ မေျပျငိမ္းႏုိင္ကုန္၊ ဤေလာက၌ ပညာရွိသူတို႔သည္ ငါတို႔ေသၾကလိမ့္မည္ဟု သိၾကကုန္၏၊ ထိုသိမႈေၾကာင့္ ခိုက္ရန္ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ ေျပျငိမ္းႏုိင္ကုန္၏။
6. The silly do not know that they must one day come to an end; but those who know this do not fight each other and their quarrels cease.
၇။ သုဘာႏုပႆႎ ၀ိဟရႏၲံ၊ ဣႁႏိၵေယသု အသံ၀ုတံ။
ေဘာဇနမွိ စာမတၱညံဳ၊ ကုသီတံ ဟီန၀ီရိယံ။
တံ ေ၀ ပသဟတိ မာေရာ၊ ၀ါေတာ ႐ုကၡံ၀ ဒုဗၺလံ။
၈။ အသုဘာႏုပႆႎ ၀ိဟရႏၲံ၊ ဣႁႏိၵေယသု သုသံ၀ုတံ။
ေဘာဇနမွိ စ မတၱညံဳ၊ သဒၶံ အာရဒၶ၀ီရိယံ။
တံ ေ၀ နပၸသဟတိ မာေရာ၊ ၀ါေတာ ေသလံ၀ ပဗၺတံ။
၇။ တင့္တယ္၏ဟူ၍ အဖန္ဖန္ ႐ႈ၍ေနေသာ ဣေႁႏၵတို႔၌ မေစာင့္စည္းဘဲ ေဘာဇဥ္၌ အတိုင္းအရွည္ကို မသိမူ၍ ၀ီ ရိယယုတ္ေလ်ာ့ ပ်င္းရိသူကို ေလမုန္တိုင္းသည္ အားနည္းေသာသစ္ပင္ကို ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းဆဲဘိသက့ဲသို႔ (ကိေလသာ)မာရ္သည္ စင္စစ္ ႏွိပ္စက္ႏိုင္၏။
၈။ မတင့္တယ္ဟု အဖန္ဖန္႐ႈ၍ေနေသာ ဣေႁႏၵတို႔၌ ေကာင္းစြာ ေစာင့္စည္းလ်က္ ေဘာဇဥ္၌ အတိုင္းအရွည္ကိုသိ၍ သဒၶါတရားရွိသျဖင့္ ထက္သန္ေသာ လုံ႔လရွိသူကို ေလမုန္တိုင္းသည္ ေက်ာက္ေတာင္ၾကီးကို မႏွိပ္စက္ မညႇဥ္းဆဲႏုိင္ဘိသကဲ့သို႔ (ကိေလသာ)မာရ္သည္ စင္စစ္ မႏွိပ္စက္ႏုိင္။
7. The person who lives as though the things of the world were pleasurable, with senses uncontrolled and food immoderate, lazy and weak will be overpowered by Mara (craving), like the wind throws down a weak tree.
8. The person who lives as though the things of the world were not pleasurable, with senses well controlled and food moderate, faithful and strong , will not be overpowered by Mara (craving), like a mountain unshaken by the wind.
၉။ အနိကၠသာေ၀ါ ကာသာ၀ံ၊ ေယာ ၀တၳံ ပရိဒဟိႆတိ။
အေပေတာ ဒမသေစၥန၊ န ေသာ ကာသာ၀မရဟတိ။
၁၀။ ေယာ စ ၀ႏၲကသာ၀ႆ၊ သီေလသု သုသမာဟိေတာ။
ဥေပေတာ ဒမသေစၥန၊ သ ေ၀ ကာသာ၀မရဟတိ။
၉။ (ဣေႁႏၵကို)ဆံုးမျခင္းကင္း၍ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုျခင္းမရွိေသာ ကိေလသာဖန္ေရ မကင္းဘဲလ်က္ ဖန္ရည္စြန္း ေသာ အ၀တ္(သကၤန္း)ကို ၀တ္ေသာသူသည္၊ ဖန္ရည္ စြန္းေသာ အ၀တ္(သကၤန္း)ႏွင့္ မထိုက္တန္။
၁၀။ ဣေႁႏၵတို႔ကိုဆံုးမလ်က္ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုျခင္းရွိေသာ ကိေလသာဖန္ေရကို ေထြးအန္ျပီး၍ သီလတို႔၌ ေကာင္းစြာ ေစာင့္ထိန္းသူသည္သာလွ်င္ ဖန္ရည္စြန္းေသာအ၀တ္ႏွင့္ ထိုက္တန္၏။
9. One, who puts yellow robe with a soul which is impure, lacks in self-control (composure) and disregardful of truth is unworthy of the yellow robe.
10. One who is pure from sin and whose soul is strong in virtue, who has self-control and regards truth is indeed worthy of the yellow robe.
၁၁။ အသာေရ သာရမတိေနာ၊ သာေရ စာသာရဒႆိေနာ။
ေတ သာရံ နာဓိဂစၧႏၲိ၊ မိစၧာသကၤပၸေဂါစရာ။
၁၂။ သာရဥၥ သာရေတာ ဉတြာ၊ အသာရဥၥ အသာရေတာ။
ေတ သာရံ အဓိဂစၧႏၲိ၊ သမၼာသကၤပၸေဂါစရာ။
၁၁။ အႏွစ္မရွိေသာတရား၌ အႏွစ္ရွိ၏ဟု အယူရိွၾကကုန္၏၊ အႏွစ္ရွိေသာ တရား၌မူကား အႏွစ္မရွိဟု အယူရွိၾကကုန္၏၊ ထိုသူတို႔သည္ မွားေသာ ၾကံစည္မႈလွ်င္ (က်က္စားရာ)အာ႐ုံ ရွိၾကကုန္ရကား အႏွစ္ ရွိေသာတရားကို မရႏုိင္ၾကကုန္။
၁၂။ အႏွစ္ရွိေသာတရားကိုလည္း အႏွစ္ရွိေသာတရားဟူ၍ အႏွစ္မရွိေသာတရားကိုလည္း အႏွစ္ မရွိေသာတရားဟူ၍ သိၾကကုန္ေသာေၾကာင့္ ထိုသူတို႔သည္ မွန္ကန္ေသာၾကံစည္မႈလွ်င္ (က်က္စားရာ)အာ႐ုံ ရွိ ကုန္ရကား အႏွစ္ရွိေသာ တရားကို ရႏုိင္ၾကကုန္၏။
11.Those who consider truth in untruth, and see untruth in truth, do not reach the truth, lost in the path of wrong views.
12. Those who consider truth in truth and untruth in untruth arrive at truth and follow true desires as they hold right views.
၁၃။ ယထာ အဂါရံ ဒုစၧႏၷံ၊ ၀ု႒ီ သမတိ၀ိဇၥၽတိ။
ဧ၀ံ အဘာ၀ိတံ စိတၱံ၊ ရာေဂါ သမတိ၀ိဇၥၽတိ။
၁၄။ ယထာ အဂါရံ သုဆႏၷံ၊ ၀ု႒ီ န သမတိ၀ိဇၥၽတိ။
ဧ၀ံ သုဘာ၀ိတံ စိတၱံ၊ ရာေဂါ န သမတိ၀ိဇၥၽတိ။
၁၃။ အိမ္ကို မေကာင္းသျဖင့္ မိုးအပ္သည္ရွိေသာ္ မိုးေရသည္ ေဖာက္၀င္ႏုိင္သကဲ့သို႔ စိတ္ကို (သမထ၊ ၀ိပ ႆနာတို႔ျဖင့္) ေကာင္းစြာ မပြားထံုအပ္သည္ရွိေသာ္ ရာဂသည္ ေဖာက္၀င္ႏုိင္၏။
၁၄။ အိမ္ကို ေကာင္းစြာမိုးအပ္သည္ရွိေသာ္ မိုးေရသည္ မေဖာက္၀င္ႏုိင္သကဲ့သို႔ စိတ္ကို (သမထ၊ ၀ိပ ႆနာတို႔ျဖင့္) ေကာင္းစြာ ပြားထံုအပ္သည္ရွိေသာ္ ရာဂသည္ မေဖာက္၀င္ႏုိင္။
13. As rain penetrates the poorly thatched house that is poorly roofed, passion (raga) penetrates the unguarded mind.
14. As rain does not penetrate the well-guarded house, so passion (raga) does not penetrate the well-guarded mind.
၁၅။ ဣဓ ေသာစတိ ေပစၥ ေသာစတိ၊ ပါပကာရီ ဥဘယတၳ ေသာစတိ။
ေသာ ေသာစတိ ေသာ ၀ိဟညတိ၊ ဒိသြာ ကမၼကိလိ႒မတၱေနာ။
၁၅။ မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း စိုးရိမ္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း စိုးရိမ္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း စိုးရိမ္ရ၏၊ ထိုမေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မိမိ၏ညစ္ႏြမ္းေသာ ကံကို သိျမင္၍ စိုးရိမ္ရ ပင္ပန္းရ၏။
15. The evil-doer suffers in this world and he suffers in the next, the man who does evil suffers in both worlds. He suffers and mourns when he sees the wrong he has done.
၁၆။ ဣဓ ေမာဒတိ ေပစၥ ေမာဒတိ၊ ကတပုေညာ ဥဘယတၳ ေမာဒတိ။
ေသာ ေမာဒတိ ေသာ ပေမာဒတိ၊ ဒိသြာ ကမၼ၀ိသုဒၶိမတၱေနာ။
၁၆။ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ၀မ္းေျမာက္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း ၀မ္းေျမာက္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း ၀မ္းေျမာက္ရ၏၊ ထိုေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မိမိ၏ စင္ၾကယ္ေသာကံကုိ သိျမင္ရ၍ ၀မ္း ေျမာက္ရ အလြန္၀မ္းေျမာက္ရ၏။
16. The virtuous person is happy in this world and after death, happy in both. Seeing the purity of his own action, he feels glad when he sees the good he has done.
၁၇။ ဣဓ တပၸတိ ေပစၥ တပၸတိ၊ ပါပကာရီ ဥဘယတၳ တပၸတိ။
ပါပံ ေမ ကတႏၲိ တပၸတိ၊ ဘိေယ်ာ တပၸတိ ဒုဂၢတႎ ဂေတာ။
၁၇။ မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ပူပန္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း ပူပန္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း ပူပန္ရ၏၊ ငါသည္ မေကာင္းမႈကို ျပဳမိၿပီဟု ပူပန္ရ၏၊ ဒုဂၢတိဘံုဘ၀သို႔ ေရာက္ပါမူကား အလြန္ ပူပန္ရ၏။
17. The evil-doer suffers in this world and, he suffers in the next, he suffers in both. He suffers when he thinks of the evil he has done: he suffers even more when he has gone in the evil path to hell.
၁၈။ ဣဓ နႏၵတိ ေပစၥ နႏၵတိ၊ ကတပုေညာ ဥဘယတၳ နႏၵတိ။
ပုညံ ေမ ကတႏၲိ နႏၵတိ၊ ဘိေယ်ာ နႏၵတိ သုဂၢတႎ ဂေတာ။
၁၈။ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ႏွစ္သက္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း ႏွစ္သက္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း ႏွစ္သက္ရ၏၊ ငါသည္ ေကာင္းမႈကို ျပဳအပ္ၿပီဟု ႏွစ္သက္ရ၏၊ သုဂတိဘံုဘ၀သို႔ ေရာက္ပါမူကား အလြန္ႏွစ္သက္ရ၏။
18. The virtuous man rejoices in this world, and he rejoices in the next world: the man who does well rejoices in both worlds. "I have done good deed", thus he rejoices and even happier when he has gone on the good path to heaven.
၁၉။ ဗဟုမၸိ ေစ သံဟိတ ဘာသမာေနာ၊ န တကၠေရာ ေဟာတိ နေရာ ပမေတၱာ။
ေဂါေပါ၀ ဂါေ၀ါ ဂဏယံ ပေရသံ၊ န ဘာဂ၀ါ သာမညႆ ေဟာတိ။
၂၀။ အပၸမၸိ ေစ သံဟိတ ဘာသမာေနာ၊ ဓမၼႆ ေဟာတိ အႏုဓမၼစာရီ။
ရာဂဥၥ ေဒါသဥၥ ပဟာယ ေမာဟံ၊ သမၼပၸဇာေနာ သု၀ိမုတၱစိေတၱာ။
အႏုပါဒိယာေနာ ဣဓ ၀ါ ဟုရံ ၀ါ၊ သ ဘာဂ၀ါ သာမညႆ ေဟာတိ။
၁၉။ ႏြား႐ွင္တို႔အား ႏြားတို႔ကို ေရတြက္အပ္ႏွင္းလိုက္ရေသာ ႏြားေက်ာင္းသားသည္ ႏြားႏုိ႔ အရသာကို မခံစားရသကဲ့သို႔၊ နိဗၺာန္ေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာ ပိဋကတ္ သံုးပံုဟူေသာ ဘုရားစကားေတာ္ကို မ်ားစြာေျပာေဟာေနေသာ္လည္း မက်င့္မၾကံ ေမ့ေလ်ာ့ေပါ့ တန္ေနေသာသူသည္ ျပဳထိုက္သည္ကိုျပဳသည္ မမည္၊ မဂ္ဖိုလ္အရသာကို မခံစားရ။
၂၀။ နိဗၺာန္ေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာ ပိဋကတ္သံုးပံုဟူေသာ ဘုရားစကားေတာ္ကို အနည္းငယ္မွ်ပင္ ေျပာေဟာေနပါေသာ္လည္း တရားအားေလ်ာ္ေသာ အက်င့္ကို က်င့္ေလ့႐ွိသူျဖစ္ခဲ့မူ ရာဂ ေဒါသ ေမာဟကို ပယ္ျပီးလွ်င္ ေကာင္းစြာ အျပားအားျဖင့္ သိသည္ ျဖစ္၍ (ကိေလသာတို႔မွ)လြတ္ေသာ စိတ္႐ွိသည္ျဖစ္လ်က္ ဤေလာက၌ လည္းေကာင္း၊ တမလြန္ ေလာက၌ လည္းေကာင္း စြဲလမ္းမႈမ႐ွိေတာ့ၿပီ၊ ထိုသူသည္သာ မဂ္ဖိုလ္အရသာကို ခံစားရ၏။
19. If a man speaks many religious words of the Buddha (Tipita-ka) but does not put it into practice, this thoughtless man cannot enjoy the life of religion, like a cowherd counting others' cows, without knowing the taste of the milk.
20. If a man speaks a few religious words and yet he lives the life of those words (Dhamma), free from passion, hatred and illusion – with right vision and a free mind, craving for nothing both now and hereafter – the life of this man is a life of faithfulness in religion.
Sunday, April 13, 2008
၁။ ယမက၀ဂၢ
၂။ အပၸမာဒ၀ဂၢ
Chapter 02
၂၁။ အပၸမာေဒါ အမတပဒံ၊ ပမာေဒါ မစၥဳေနာ ပဒံ။
အပၸမတၱာ န မီယႏၲိ၊ ေယ ပမတၱာ ယထာ မတာ။
၂၂။ ဧ၀ံ ၀ိေသသေတာ ဉတြာ၊ အပၸမာဒမွိ ပ႑ိတာ။
အပၸမာေဒ ပေမာဒႏၲိ၊ အရိယာနံ ေဂါစေရ ရတာ။
၂၃။ ေတ စ်ာယိေနာ သာတတိကာ၊ နိစၥံ ဒဠွပရကၠမာ။
ဖုသႏၲိ ဓီရာ နိဗၺာနံ၊ ေယာဂေကၡမံ အႏုတၱရံ။
၂၁။ မေမ့မေလ်ာ့ျခင္းသည္ နိဗၺာန္၏အေၾကာင္းတည္း၊ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ ေသျခင္း၏အေၾကာင္းတည္း၊ မေမ့မေလ်ာ့ေသာသူတို႔သည္ ေသသည္မမည္ကုန္၊ ေမ့ေလ်ာ့ေသာသူတို႔သည္ ေသသည္ မည္ကုန္၏။
၂၂။ မေမ့ေလ်ာ့ေသာ ပညာ႐ွိတို႔သည္ ဤသို႔ ထူးျခားေၾကာင္းကိုသိ၍ မေမ့ေလ်ာ့ေသာ သတိတရား၌ ႐ႊင္လန္း၀မ္း ေျမာက္ကုန္လ်က္ အရိယာတို႔၏ က်က္စားရာ ေလာကုတၱရာတရား ကိုးပါး၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ၾကကုန္၏။
၂၃။ ထိုပညာ႐ွိတို႔သည္ (သမထ ၀ိပႆနာ စ်ာန္ႏွစ္ပါးျဖင့္ ကိေလသာကို) ႐ႈိ႔ၿမႇိဳက္ကုန္ၿပီးလွ်င္ အျမဲမျပတ္ လံု႔လ ျပဳကုန္၍ မတြန္႔မဆုတ္ လံု႔လထုတ္ကုန္လ်က္ ေယာဂေလးပါး၏ကုန္ရာ အတုမ႐ွိျမတ္ေသာ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ၾက ကုန္၏။
21. Awareness is the path to the deathless (Nibbana), unawareness, the path of death. Those who are aware do not die; those who are unaware are as if dead already.
22. Those who, with a clean mind have seen this truth, those who are wise and ever-watchful, they feel the joy of watchfulness, the joy of the path of the Noble Ones (Ariyas).
23. And the wise who devote themselves to meditation and in deep contemplation with ever-living power advance on the path, they in the end reach Nibbana, incomparable release from bonds.
၂၄။ ဥ႒ာန၀ေတာ သတီမေတာ၊ သုစိကမၼႆ နိသမၼကာရိေနာ။
သညတႆ ဓမၼဇီ၀ိေနာ၊ အပၸမတၱႆ ယေသာဘိ၀ၯုတိ။
၂၄။ ထႂကြလံု႔လရွိသူ၊ သတိရွိသူ၊ စင္ၾကယ္ေသာကံ သံုးပါး႐ွိသူ၊ စူးစမ္း၍ျပဳေလ့႐ွိသူ (ဣေႁႏၵကို) ေစာင့္စည္းသူ၊ တရားသျဖင့္ အသက္ေမြးသူ၊ မေမ့ေလ်ာ့သူအား အေႁခြအရံ အေက်ာ္အေစာသည္ တိုးပြား၏။
24. Energetic, alert, ever mindful, pure in deed, careful in action, self-controlled, living in accordance with truth (right livelihood), that person will arise in glory.
၂၅။ ဥ႒ာေနနပၸမာေဒန၊ သံယေမန ဒေမန စ။
ဒီပံ ကယိရာထ ေမဓာ၀ီ၊ ယံ ၾသေဃာ နာဘိကီရတိ။
၂၅။ ထႂကြလံု႔လႏွင့္လည္းေကာင္း၊ မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ (သီလ) ေစာင့္စည္းျခင္း ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ (ဣေႁႏၵကို) ဆံုးမျခင္းႏွင့္ လည္းေကာင္း ျပည့္စံုေသာ ပညာ႐ွိသည္ သံသရာတည္းဟူေသာ သမုဒၵရာ၌ အရဟတၱဖိုလ္တည္းဟူေသာ မီွခိုရာကြၽန္းကို ျပဳလုပ္ရာ၏၊ ယင္းသည့္ ကြၽန္းကို ကိေလသာေရလ်ဥ္သည္ မဖ်က္ဆီးႏုိင္ေတာ့ျပီ။
25. By earnestness, by mindfulness, by restraint and self-control (with regard to moral precepts), the wise man could make an island (in the sea of mental defilements) that a flood of passion cannot sweep away.
၂၆။ ပမာဒမႏုယုဥၨႏၲိ၊ ဗာလာ ဒုေမၼဓိေနာ ဇနာ။
အပၸမာဒဥၥ ေမဓာ၀ီ၊ ဓနံ ေသ႒ံ၀ ရကၡတိ။
၂၇။ မာ ပမာဒမႏုယုေဥၨထ၊ မာ ကာမရတိသႏၴ၀ံ။
အပၸမေတၱာ ဟိ စ်ာယေႏၲာ၊ ပေပၸါတိ ၀ိပုလံ သုခံ။
၂၆။ ပညာမဲ့၍ မိုက္ေသာသူတို႔သည္ ေမ့ေလ်ာ့မႈကို အားထုတ္ၾကကုန္၏၊ ပညာ႐ိွသည္ကား မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းကို အျမတ္ဆံုး ဥစၥာကဲ့သို႕ ေစာင့္ေ႐ွာက္၏။
၂၇။ ထို႔ေၾကာင့္ သင္တို႔သည္ ေမ့ေလ်ာ့မႈကို အားမထုတ္ၾကကုန္လင့္၊ ကာမတို႔၌ ေမြ႔ေလ်ာ္မႈဟုဆိုေသာ တဏွာႏွင့္ အကြၽမ္း၀င္မႈကို အားမထုတ္ၾကကုန္လင့္၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မေမ့မေလ်ာ့ (သမထ ၀ိပႆနာ စ်ာန္ႏွစ္ပါးျဖင့္ ကိေလသာကို) ႐ႈိ႔ျမိႇဳက္တတ္ေသာသူသည္ ျမတ္ေသာ (နိဗၺာန္)ခ်မ္းသာသို႔ ေရာက္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္တည္း။
26. Foolish and unintelligent people engage in unawareness. But the wise one guards awareness like the greatest treasure.
27. Do not indulge in negligence, do not be intimate with attachment to lust and desires. The vigilant one who is established in mindfulness and aware can gain Nibbana, the joy supreme.
၂၈။ ပမာဒံ အပၸမာေဒန၊ ယဒါ ႏုဒတိ ပ႑ိေတာ။
ပညာပါသာဒမာ႐ုယွ၊ အေသာေကာ ေသာကိနႎ ပဇံ။
ပဗၺတေ႒ာ၀ ဘူမေ႒၊ ဓီေရာ ဗာေလ အေ၀ကၡတိ။
၂၈။ ပညာ႐ွိသည္ ေမ့ေလ်ာ့မႈကို မေမ့ေလ်ာ့မႈျဖင့္ ပယ္ေဖ်ာက္၏၊ စိုးရိမ္မႈကင္းေသာ ရဟႏၲာ သည္ ဒိဗၺစကၡဳဟုဆိုအပ္ေသာ ပညာျပာသာဒ္ထက္သို႔တက္၍ စိုးရိမ္မႈ႐ွိေသာ သတၱ၀ါအေပါင္းကို ႐ႈၾကည့္၏၊ ေတာင္ထိပ္၌တည္ေသာသူသည္ ေျမျပင္၌တည္ေသာသူတို႔ကို ႐ႈၾကည့္သကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိ ရဟႏၲာသည္ (ပုထုဇဥ္)သူမိုက္တို႔ကို ႐ႈၾကည့္၏။
28. The wise expels unawareness by awareness, negligence by vigilance, climbing the tower of wisdom, sorrow less, the wise one (the Arahant) looks down upon the sorrowing crowd as one standing on the mountain looks down those standing on the ground below.
၂၉။ အပၸမေတၱာ ပမေတၱသု၊ သေတၱသု ဗဟုဇာဂေရာ။
အဗလႆံ၀ သီဃေႆာ၊ ဟိတြာ ယာတိ သုေမဓေသာ။
၂၉။ လ်င္ျမန္ေသာျမင္းသည္ ခြန္အားနည္းေသာျမင္းကို ခ်န္၍ သြားသကဲ့သို႔၊ ေမ့ေလ်ာ့သူ အေပါင္းတို႔တြင္ မေမ့ေလ်ာ့ေသာပညာ႐ွိသည္ ေမ့ေလ်ာ့သူကိုခ်န္ထား၍ သြား၏၊ သတိလြတ္ကင္း ႏိိုးၾကားျခင္း မ႐ွိသူ အေပါင္းတို႔တြင္ သတိပြားမ်ား ႏုိးၾကားသူသည္ (သတိလြတ္ကင္း ႏိုးၾကားျခင္း မ႐ွိသူမ်ားကို) စြန္႔ထား၍သြား၏။
29. Watchful among the unwatchful, vigilant among the heedless, the wise man like a swift horse runs his race, outrunning those leaving behind who are slow.
၃၀။ အပၸမာေဒန မဃ၀ါ၊ ေဒ၀ါနံ ေသ႒တံ ဂေတာ။
အပၸမာဒံ ပသံသႏၲိ၊ ပမာေဒါ ဂရဟိေတာ သဒါ။
၃၀။ မာဃလုလင္သည္ (ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၌) မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းေၾကာင့္ နတ္တို႔၏ အထြတ္အထိပ္သို႔ေရာက္၏၊ (ပညာ႐ွိတို႔သည္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ၌) မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းကို ခ်ီးမြမ္းကုန္၏၊ (ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈ၌) ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းကို အခါခပ္သိမ္း ကဲ့ရဲ႕အပ္၏။
30. Magha young man rose to the lordship of the gods by mindfulness (in doing meritorious deeds). The wise praise earnestness; negligence in doing virtuous deeds is always blamed.
၃၁။ အပၸမာဒရေတာ ဘိကၡဳ၊ ပမာေဒ ဘယဒႆိ ၀ါ။
သံေယာဇနံ အဏံု ထူလံ၊ ဍဟံ အဂၢီ၀ ဂစၦတိ။
၃၁။ မီးသည္ ၾကီးငယ္မေ႐ွာင္ ေလာင္စာဟူသမွ်ကို ေလာင္ကြၽမ္းသကဲ့သို႔ မေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္၍ ေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေဘးဟု ႐ႈေလ့႐ွိေသာ ရဟန္းသည္ ၾကီးငယ္မဟူ သံေယာဇဥ္အားလံုးကို ေလာင္ကြၽမ္းေစလ်က္ (နိဗၺာန္သို႔)သြား၏။
31. The monk who delights in awareness and fears negligence goes to Nibbana destroying all fetters like a fire burning all obstacles both great and small.
၃၂။ အပၸမာဒရေတာ ဘိကၡဳ၊ ပမာေဒ ဘယဒႆိ ၀ါ။
အဘေဗၺာ ပရိဟာနာယ၊ နိဗၺာနေႆ၀ သႏၲိေက။
၃၂။ မေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္၍ ေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေဘးဟု ႐ႈေလ့႐ွိေသာ ရဟန္းသည္ (မဂ္ဖိုလ္တို႔မွ) ဆုတ္ယုတ္ျခင္းငွါ မထိုက္၊ နိဗၺာန္၏ အနီး၌သာလွ်င္ ျဖစ္၏။
32. The monk who delights in awareness and fears in negligence cannot fall away (from his perfect state) – he is very close upon Nibbana.
၃။ စိတၱ၀ဂၢ
Chapter 03
၃၃။ ဖႏၵနံ စပလံ စိတၱံ၊ ဒူရကၡံ ဒုႏၷိ၀ါရယံ။
ဥဇံု ကေရာတိ ေမဓာ၀ီ၊ ဥသုကာေရာ၀ ေတဇနံ။
၃၄။ ၀ါရိေဇာ၀ ထေလ ခိေတၱာ၊ ၾသကေမာကတဥဗၻေတာ။
ပရိဖႏၵတိဒံ စိတၱံ၊ မာရေဓယ်ံ ပဟာတေ၀။
၃၃။ ေလးသမားသည္ ျမားကို ေျဖာင့္ေအာင္ျပဳသကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိသည္ (အာ႐ံုတို႔၌)တုန္လႈပ္၍ လွ်ပ္ေပၚေလာ္ လည္ျခင္း သေဘာ႐ွိေသာ ေစာင့္ထိန္းရန္ တားျမစ္ရန္ ခက္ခဲေသာစိတ္ကို ေျဖာင့္ေအာင္ျပဳ၏။
၃၄။ ေရတည္းဟူေသာ မွီရာတည္ရာမွ ထုတ္ေဆာင္၍ ကုန္း၌ပစ္ခ်ထားအပ္ေသာငါးသည္ တဖ်ပ္ဖ်ပ္ တုန္လႈပ္သကဲ့သို႔ ကိေလသာမာရ္ ကိုယ္တြင္းရန္ကိုပယ္ရန္ ကာမနယ္ပယ္မွ ထုတ္ေဆာင္၍ ထားအပ္ေသာ ဤစိတ္သည္ တဖ်ပ္ဖ်ပ္ တုန္လႈပ္၏။
33. The mind is restless, unsteady, hard to guard, hard to control. The wise man makes it straight, like a Fletcher straightens his arrows.
34. Like a fish quivers when taken out from his watery home and thrown on land, our mind struggles to get free from the power of Mara's sway (kilesas, moral defilements).
၃၅။ ဒုႏၷိဂၢဟႆ လဟုေနာ၊ ယတၳကာမနိပါတိေနာ။
စိတၱႆ ဒမေထာ သာဓု၊ စိတၱံ ဒႏၲံ သုခါ၀ဟံ။
၃၅။ ႏွိမ္နင္းရန္ခဲယဥ္း၍ လ်င္ျမန္ေသာသေဘာ႐ွိေသာ အလို႐ွိရာအာ႐ုံ၌ က်ေလ့႐ွိေသာစိတ္ကို ဆံုးမျခင္း သည္ေကာင္း၏၊ (ဆံုးမျပီး၍)ယဥ္ေက်းေသာစိတ္သည္ ခ်မ္းသာကို ႐ြက္ေဆာင္တတ္၏။
35. It is good to tame the mind, which is difficult to restrain. It flies after fancies wherever it likes. A disciplined mind brings happiness.
၃၆။ သုဒုဒၵသံ သုနိပုဏံ၊ ယတၳကာမနိပါတိနံ။
စိတၱံ ရေကၡထ ေမဓာ၀ီ၊ စိတၱံ ဂုတၱံ သုခါ၀ဟံ။
၃၆။ အလြန္႔အလြန္ျမင္ႏုိင္ခဲေသာ အလြန္႔အလြန္သိမ္ေမြ႔ေသာ အလို႐ွိရာအာ႐ုံ၌ က်ေလ့႐ွိေသာ စိတ္ကို ပညာ ႐ွိသည္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၏၊ ေစာင့္ေ႐ွာက္ထားအပ္ေသာစိတ္သည္ ခ်မ္းသာကို ႐ြက္ေဆာင္တတ္၏။
36. Invisible and subtle is the mind, and it flies after fancies wherever it likes, but let the wise man guard well his mind, for a mind well-guarded is a source of great joy.
၃၇။ ဒူရဂၤမံ ဧကစရံ၊ အသရီရံ ဂုဟာသယံ။ (ဧကစာရံ)
ေယ စိတၱံ သံယမိႆႏၲိ၊ ေမာကၡႏၲိ မာရဗႏၶနာ။
၃၇။ အေ၀းသို႔သြားတတ္ေသာ တစ္ဦးတည္းက်က္စားေသာ ကိုယ္ေကာင္အထည္မ႐ွိေသာ (ဟဒယ ၀တၳဳ)လိုဏ္ဂူ၌မီွေသာစိတ္ကို အၾကင္သူတို႔သည္ ေစာင့္စည္း(ခ်ဳပ္တည္း)ၾကကုန္၏၊ (ထိုသူတို႔သည္) မာရ္အေႏွာင္အဖြဲ႔မွ လြတ္ၾကကုန္လတၱံ႔။
37. Those who control their mind which travels far, moves about alone, hides in the chamber of the heart, are free from the bonds of Mara ( the tempter).
၃၈။ အန၀႒ိတစိတၱႆ၊ သဒၶမၼံ အ၀ိဇာနေတာ။
ပရိ ပႅ၀ပသာဒႆ၊ ပညာ န ပရိပူရတိ။
၃၉။ အန၀ႆုတစိတၱႆ၊ အနႏြာဟတေစတေသာ။
ပုညပါပပဟီနႆ၊ နတၳိ ဇာဂရေတာ ဘယံ။
၃၈။ မတည္တံ့ေသာစိတ္႐ွိေသာ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိေသာ ေပါေလာေပၚေသာ ယံုၾကည္မႈ႐ွိသူအား ပညာသည္ မျပည့္စံု။
၃၉။ (ရာဂ)မစိုစြတ္ေသာစိတ္႐ွိေသာ၊ (ေဒါသ)ထိခိုက္ေသာစိတ္မ႐ွိေသာ ေကာင္းမႈမေကာင္းမႈကို ပယ္ၿပီးေသာ ႏုိးၾကားေသာပုဂၢဳိလ္အား ေဘးသည္မ႐ွိ။
38. He whose mind is unsteady, who knows not the path of truth (Dhamma), whose faith in peace is wavering, he shall never reach fullness of wisdom.
39. For the wakeful one whose mind is free from passion, whose thoughts are undisturbed, who has given up both good and evil, there is no fear.
၄၀။ ကုမၻဴပမံ ကာယမိမံ ၀ိဒိတြာ၊ နဂ႐ူပမံ စိတၱမိဒံ ဌေပတြာ။
ေယာေဓထ မာရံ ပညာ၀ုေဓန၊ ဇိတဥၥ ရေကၡ အနိေ၀သေနာ သိယာ။
၄၀။ ဤ(သံုးဆယ့္ႏွစ္ေကာ႒ာသ) ခႏၶာကိုယ္ကို အိုးႏွင့္တူ၏ဟုသိ၍ ဤစိတ္ကို ျမိဳ႔ႏွင့္တူ၏ဟု ဉာဏ္၌သက္၀င္ ေစလ်က္ ပညာလက္နက္ျဖင့္ ကိေလသာမာရ္ကို တိုက္ခိုက္ရာ၏၊ (တိုက္ခိုက္၍) ေအာင္ေသာ တရားကိုလည္း ကပ္ျငိတြယ္တာျခင္းမရွိဘဲ ေစာင့္ေရွာက္ထားရာ၏။
40. Knowing this body to be like an earthen jar, making the mind like a fortified city, one should fight Mara (all temptations) with the weapon of knowledge and continue to guard the mind on what has been gained – without attachment to it.
၄၁။ အစိရံ ၀တယံ ကာေယာ၊ ပထ၀ႎ အဓိေသႆတိ။
ဆုေဒၶါ အေပတ၀ိညာေဏာ၊ နိရတၳံ၀ ကလိဂၤရံ။
၄၁။ ဤခႏၶာကိုယ္သည္ ၀ိညာဥ္ကင္းခဲ့ေသာ္ အသံုးမက်ေသာ ထင္းတံုးကဲ့သို႔ စြန္႔ပစ္အပ္သည္ ျဖစ္၍ မၾကာမွီသာလွ်င္ ေျမေပၚ၌ အိပ္ရလိမ့္တကား။
41. For before long, this body will lifeless lie on the ground, without consciousness, abandoned like a useless log.
၄၂။ ဒိေသာ ဒိသံ ယံ တံ ကယိရာ၊ ေ၀ရီ ၀ါ ပန ေ၀ရိနံ။
မိစၧာပဏိဟိတံ စိတၱံ၊ ပါပိေယာ နံ တေတာ ကေရ။
၄၂။ ခိုးသူတစ္ေယာက္သည္ ခိုးသူတစ္ေယာက္ကုိ(ျမင္ေသာ္) ပ်က္စီးေအာင္ ျပဳရာ၏၊ ရန္သူတစ္ေယာက္သည္ ရန္သူတစ္ေယာက္ကို(ျမင္ေသာ္) ပ်က္စီးေအာင္ ျပဳရာ၏၊ မေကာင္းသျဖင့္ ထားအပ္ေသာစိတ္သည္ကား ထို စိတ္ရွိသူကို ထုိ႔ထက္ပင္ ယုတ္ညံ့ေအာင္ ျပဳႏုိင္၏။
42. What an enemy may do to an enemy, or a hater to a hater, but a man's own mind, if wrongly directed, can do him a far greater harm.
၄၃။ န တံ မာတာ ပိတာ ကယိရာ၊ အေည ၀ါပိ စ ဉာတကာ။
သမၼာပဏိဟိတံ စိတၱံ၊ ေသယ်ေသာ နံ တေတာ ကေရ။
၄၃။ ထို လူ နတ္ နိဗၺာန္ သံုးတန္ေသာ ခ်မ္းသာမ်ဳိးကို အမိအဖသည္ မျပဳႏုိင္၊ တစ္ပါးေသာ ေဆြမ်ဳိးတို႔သည္လည္း မျပဳစြမ္းႏုိင္ကုန္၊ ထို လူ နတ္ နိဗၺာန္ သံုးတန္ေသာ ခ်မ္းသာမ်ဳိးကို ေကာင္းစြာထားအပ္ေသာ စိတ္သည္သာလွ်င္ ထိုမိဖေဆြမ်ဳိးတို႔ထက္ တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္ ျမင့္ျမတ္ေအာင္ ျပဳစြမ္းႏုုိင္၏။
43. Not mother, neither father, nor any other relatives will do well to a man, but his own right directed mind can do it to him for his well-being.
၄။ ပုပၹ၀ဂၢ
Chapter 04
၄၄။ ေကာ ဣမံ ပထ၀ႎ ၀ိေစႆတိ၊ ယမေလာကဥၥ ဣမံ သေဒ၀ကံ။
ေကာ ဓမၼပဒံ သုေဒသိတံ၊ ကုသေလာ ပုပၹမိ၀ ပေစႆတိ။
၄၅။ ေသေခါ ပထ၀ႎ ၀ိေစႆတိ၊ ယမေလာကဥၥ ဣမံ သေဒ၀ကံ။
ေသေခါ ဓမၼပဒံ သုေဒသိတံ၊ ကုသေလာ ပုပၹမိ၀ ပေစႆတိ။
၄၄။ ဤအတၱေဘာတည္းဟူေသာ ေျမႀကီးကို လည္းေကာင္း၊ (အပါယ္ေလး၀) ယမမင္းေလာကကို လည္းေကာင္း၊ နတ္ေလာကႏွင့္တကြ ဤလူ႔ေလာကကို လည္းေကာင္း အဘယ္သူသည္ ဉာဏ္ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္စိစစ္ႏိုင္အံ့နည္း၊ လိမၼာကြၽမ္းက်င္ေသာ ပန္းသည္သည္ ပန္းကိုေ႐ြးခ်ယ္ စိစစ္သကဲ့သို႔ ေကာင္းစြာေဟာအပ္ေသာ တရားအစုကို အဘယ္သူသည္ ေ႐ြးခ်ယ္စိစစ္ႏုိင္အံ့နည္း။
၄၅။ ဤအတၱေဘာတည္းဟူေသာ ေျမႀကီးကို လည္းေကာင္း၊ (အပါယ္ေလး၀) ယမမင္းေလာကကို လည္းေကာင္း၊ နတ္ေလာကႏွင့္တကြ ဤလူ႔ေလာကကို လည္းေကာင္း ေသကၡပုဂိၢဳလ္သည္ ဉာဏ္ျဖင့္ ေ႐ြးခ်ယ္စိစစ္ႏိုင္လတၱံ႔၊ လိမၼာကြၽမ္းက်င္ေသာ ပန္းသည္သည္ ပန္းကို ေ႐ြးခ်ယ္စိစစ္သကဲ့သို႔ ေကာင္းစြာေဟာအပ္ေသာ တရားအစုကို ေသကၡပုဂိၢဳလ္သည္ ေ႐ြးခ်ယ္စိစစ္ႏိုင္လတံၱ႔။
44. Who will conquer this world, and the world of the gods, and the world of Yama (hell, the four apayas)? Who will find the clear path of perfection, even as an expert florist who picks flowers finds the most beautiful flower?
45. The disciple (the ariya) can examine the earth, the world of Yama and the world of the gods. The disciple can find out the well-taught path of virtue, even as an expert picks out the right flower.
၄၆။ ေဖဏူပမံ ကာယမိမံ ၀ိဒိတြာ၊ မရီစိဓမၼံ အဘိသမၺဳဓာေနာ။
ေဆတြာန မာရႆ ပပုပၹကာနိ၊ အဒႆနံ မစၥဳရာဇႆ ဂေစၧ။
၄၆။ ဤခႏၶာကိုယ္ကို ေရျမႇဳပ္ႏွင့္တူသည္ဟု သိ၍ တံလွ်ပ္သေဘာ႐ွိသည္ဟု (ဉာဏ္ျဖင့္) ထိုးထြင္း၍သိလ်က္ မာရ္နတ္၏ ပန္းခိုင္သဖြယ္ျဖစ္ကုန္ေသာ ၀ဋ္သံုးပါးတို႔ကို ျဖတ္ျပီးလွ်င္ ေသမင္းမျမင္ရာ (နိဗၺာန္)သို႔ သြားရာ၏။
46. Knowing this body to be like foam, realizing its mirage-nature, cutting out Mara's flowers of sensuous passions, one may go beyond the sight of the King of Death.
၄၇။ ပုပၹါနိ ေဟ၀ ပစိနႏၲံ၊ ဗ်ာသတၱမနသံ နရံ။
သုတၱံ ဂါမံ မေဟာေဃာ၀၊ မစၥဳ အာဒါယ ဂစၧတိ။
၄၇။ ပန္းတို႔ကို ေကာင္းႏုိးရာရာ ဆြတ္ခူးေသာသူကဲ့သို႔ ကာမဂုဏ္တို႔ကို မရေသးသည္ကို ေတာင့္တ၊ ရျပီးသည္ကို တြယ္တာ၊ လြန္စြာကပ္ျငိသည့္စိတ္ရွိေသာသူကို ၾကီးစြာေသာ ေရအလ်ဥ္သည္ အိပ္ေပ်ာ္ေနေသာရြာကို လႊမ္းမိုးတိုက္ယူသြားသကဲ့သို႔ ေသမင္းသည္ သိမ္းယူ၍သြား၏။
47. Death carries away the person who gathers the flowers of sensuous passions, when as a torrent of rushing waters carries away a sleeping village.
၄၈။ ပုပၹါနိ ေဟ၀ ပစိနႏၲံ၊ ဗ်ာသတၱမနသံ နရံ။
အတိတၱေည၀ ကာေမသု၊ အႏၲေကာ ကု႐ုေတ ၀သံ။
၄၈။ ပန္းတို႔ကို ေကာင္းႏုိးရာရာ ဆြတ္ခူးေသာသူကဲ့သို႔ ကာမဂုဏ္တို႔ကို ဆြတ္ခူးလ်က္ မရေသးသည္ကို ေတာင့္တ၊ ရျပီးသည္ကို တြယ္တာ၊ လြန္စြာကပ္ျငိသည့္စိတ္ရွိေသာ ကာမဂုဏ္တို႔၌ မေရာင့္ရဲႏုိင္ေသာသူကို ေသမင္းယုတ္သည္ မိမိအလိုအတိုင္း ျပဳႏုိင္၏။
48. Death, the end of all, makes an end of the person with an attached mind, who ever thirsty for desires, gathers the flowers of sensuous passions.
၄၉။ ယထာပိ ဘမေရာ ပုပၹံ၊ ၀ဏၰဂႏၶမေဟဌယံ။
ပေလတိ ရသမာဒါယ၊ ဧ၀ံ ဂါေမ မုနီ စေရ။
၄၉။ ပ်ားပိတုန္းသည္ ပန္းပြင့္ကိုလည္းေကာင္း၊ အဆင္းအနံ႔ကိုလည္းေကာင္း မပ်က္စီးေစဘဲ ပန္း၀တ္ရည္ကိုသာ စုပ္ယူပ်ံသြားသကဲ့သို႔ ႐ြာ၌ ရဟန္းသည္ ပန္းတည္းဟူေသာ သဒၶါတရားႏွင့္ အဆင္းအနံ႔ဟူေသာ စည္းစိမ္ဥစၥာကို မပ်က္စီးေစဘဲ က်င့္ရာ၏။
49. Just as the bee takes the nectar and leaves without damaging the color or scent of the flowers, so should a sage (the monk) wander through a village (without affecting faith and generosity of the villagers).
၅၀။ န ပေရသံ ၀ိေလာမာနိ၊ န ပေရသံ ကတာကတံ။
အတၱေနာ၀ အေ၀ကၡယ်၊ ကတာနိ အကတာနိ စ။
၅၀။ သူတစ္ပါးတို႔၏ မေလ်ာ္ေသာ အျပစ္အနာအဆာတို႔ကို မၾကည့္႐ႈရာ၊ သူတစ္ပါးတို႔၏ ေကာင္းမႈမေကာင္းမႈ ျပဳမျပဳကို မၾကည့္႐ႈရာ၊ မိမိ၏ ေကာင္းမႈမေကာင္းမႈ ျပဳမျပဳကိုသာလွ်င္ ၾကည့္႐ႈရာ၏။
50. Do not look at the faults of others, or what others have done or not done. One should rather think what by oneself has done or not done.
၅၁။ ယထာပိ ႐ုစိရံ ပုပၹံ၊ ၀ဏၰ၀ႏၲံ အဂႏၶကံ။
ဧ၀ံ သုဘာသိတာ ၀ါစာ၊ အဖလာ ေဟာတိ အကုဗၺေတာ။
၅၂။ ယထာပိ ႐ုစိရံ ပုပၹံ၊ ၀ဏၰ၀ႏၲံ သဂႏၶကံ။
ဧ၀ံ သုဘာသိတာ ၀ါစာ၊ သဖလာ ေဟာတိ ကုဗၺေတာ။
၅၁။ အဆင္းသာ႐ွိ၍ အနံ႔မ႐ွိေသာ တင့္တယ္လွပေသာ (ေပါက္ပြင့္စေသာ)ပန္းသည္ ပန္ဆင္သူအား အနံ႔တည္းဟူေသာအက်ဳိးကို မေဆာင္ႏုိင္သကဲ့သို႔ ေကာင္းစြာေဟာၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ (အဆံုးအမ)စကားေတာ္သည္ မလိုက္နာ မက်င့္ၾကံသူအား အက်ဳိးကို မေဆာင္ႏုိင္။
၅၂။ အဆင္းအနံ႔ျပည့္စံု၍ တင့္တယ္လွပေသာ စံပယ္စကားစေသာ ပန္းသည္ ပန္ဆင္သူအား အနံ႔ တည္းဟူေသာအက်ဳိးကို ေဆာင္ႏုိင္သကဲ့သို႔ ေကာင္းစြာေဟာၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ (ပိဋကတ္) စကားေတာ္သည္ လိုက္နာက်င့္ၾကံသူအား အက်ဳိးကို ေဆာင္ႏုိင္၏။
51. Just as a beautiful flower, that is colorful but scentless, so is a well-preached words of the Buddha fruitless for the person who does not put them into practice.
52. Just as a beautiful flower that is colorful and fragrant, so is a well-preached words of the Buddha fruitful for the person who puts them into practice.
၅၃။ ယထာပိ ပုပၹရာသိမွာ၊ ကယိရာ မာလာဂုေဏ ဗဟူ။
ဧ၀ံ ဇာေတန မေစၥန၊ ကတၱဗၺံ ကုသလံ ဗဟံု။
၅၃။ ပန္းစုပန္းပံုအတြင္းမွ မ်ားစြာေသာပန္းကံုးတို႔ကို သီကံုးျပဳလုပ္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သတၱ၀ါသည္ ဥစၥာသဒၶါတည္းဟူေသာ အစုအပံုအတြင္းမွ ေျမာက္ျမားစြာေသာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို ျပဳရာ၏။
53. Even as one may make many kinds of wreaths from a heap of flowers, so by a mortal in this life there is much good work to be done ( with wealth, faith and generosity).
၅၄။ န ပုပၹဂေႏၶာ ပဋိ၀ါတေမတိ၊ န စႏၵနံ တဂရမလ’ိကာ ၀ါ။
သတဥၥ ဂေႏၶာ ပဋိ၀ါတေမတိ၊ သဗၺာ ဒိသာ သပၸဳရိေသာ ပ၀ါယတိ။
၅၅။ စႏၵနံ တဂရံ ၀ါပိ၊ ဥပၸလံ အထ ၀ႆိကီ။
ဧေတသံ ဂႏၶဇာတာနံ၊ သီလဂေႏၶာ အႏုတၱေရာ။
၅၄။ ပန္းအနံ႔သည္ ေလညာသို႔မသြား၊ စႏၵကူးအနံ႔ ေတာင္ဇလပ္ပန္းအနံ႔ စံပယ္ၾကက္႐ံုးပန္း အန႔ံသည္လည္း ေလညာသို႔မသြား၊ သူေတာ္ေကာင္းတို႔၏အနံ႔သည္သာ ေလညာသို႔သြား၏၊ သူေတာ္ေကာင္းတို႔၏ ဂုဏ္သတင္းသည္ အရပ္မ်က္ႏွာ အားလံုးတို႔သို႔ ပ်ံ႔ႏွံ႔လႈိင္ၾကဴ၏။
၅၅။ စႏၵကူးအနံ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေတာင္ဇလပ္ပန္းအနံ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ၾကာညိဳပန္းအနံ႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ျမေလးပန္းအန႔ံသည္လည္းေကာင္း႐ွိ၏၊ ထိုပန္းရန႔ံ အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ထက္ သီလသည္သာ အတုမ႐ွိ ျမတ္၏။
54. The scent of flowers does not go against the wind, not sandalwood, tagara, nor jasmine; but the reputation of virtuous persons spread against the wind even to all directions.
55. Sandalwood, Tagara, a lotus-flower or a vassiki, even among such fragrant things, the fragrance of virtuous conduct is best of all.
၅၆။ အပၸမေတၱာ အယံ ဂေႏၶာ၊ ယာယံ တဂရစႏၵနီ။
ေယာ စ သီလ၀တံ ဂေႏၶာ၊ ၀ါတိ ေဒေ၀သု ဥတၱေမာ။
၅၆။ ေတာင္ဇလပ္ စႏၵကူးပန္းတို႔၏ အနံ႔သည္ မေျပာပေလာက္ အနည္းငယ္မွ်သာျဖစ္၏၊ ဤ သီလ႐ွိေသာသူတို႔၏ သီလအနံ႔သည္သာ ထူးကဲလြန္ျမတ္သည္ျဖစ္၍ နတ္ျပည္တုိ႔၌လႈိင္၏။
56. Not very far goes the fragrance of flowers, even that of rose-bay or of sandalwood; but the fragrance of virtuous people is supreme, reaching even to the abodes of the devas (gods).
၅၇။ ေတသံ သမၸႏၷသီလာနံ၊ အပၸမာဒ၀ိဟာရိနံ။
သမၼဒညာ ၀ိမုတၱာနံ၊ မာေရာ မဂၢံ န ၀ိႏၵတိ။
၅၇။ ျပည့္စုံေသာ သီလ႐ွိကုန္ေသာ မေမ့မေလ်ာ့ေနေလ့႐ွိကုန္ေသာ ေကာင္းစြာ ဉာဏ္ျဖင့္သိ၍ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ေသာ ထိုသူတို႔၏ သြားရာလမ္းေၾကာင္းကို မာရ္နတ္သည္ မသိ မေတြ႔မျမင္ႏုိင္ေပ။
57. Mara cannot find the path of those who have perfected virtuous conduct, who are living with awareness and liberated by true knowledge.
၅၈။ ယထာ သကၤာရဓာနသၼႎ၊ ဥဇၥၽိတသၼႎ မဟာပေထ။
ပဒုမံ တတၳ ဇာေယထ၊ သုစိဂႏၶံ မေနာရမံ။
၅၉။ ဧ၀ံ သကၤာရဘူေတသု၊ အႏၶဘူေတ ပုထုဇၨေန။
အတိေရာစတိ ပညာယ၊ သမၼာသမၺဳဒၶသာ၀ေကာ။
၅၈။ လမ္းမၾကီး၀ယ္ စြန္႔ပစ္ထားေသာ အမႈိက္ပံု၌ ေမႊးႀကိဳင္လႈိင္ထံု၍ ႏွစ္သက္ဖြယ္႐ွိေသာ ပဒုမၼာၾကာပန္းသည္ ေပါက္ေရာက္သကဲ့သို႔။
၅၉။ အမႈိက္ပံုသဖြယ္ျဖစ္ေသာ သတၱ၀ါတို႔၏အလယ္၌ေနသည့္ ျမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္သည္ အကန္း သဖြယ္ျဖစ္ေသာ ပုထုဇဥ္တို႔ကို ပညာျဖင့္လြန္၍ တင့္တယ္၏။
58. Even as on a heap of rubbish thrown away by the side -
59. of the road a lotus flower may grow and blossom with its pure fragrance giving joy to the soul, in the same way among the people like rubbish shines the light of wisdom of the disciple who follows the Buddha, the one who is truly enlightened.
၅။ ဗာလ၀ဂၢ
Chapter 05
၆၀။ ဒီဃာ ဇာဂရေတာ ရတၱိ၊ ဒီဃံ သႏၲႆ ေယာဇနံ။
ဒီေဃာ ဗာလာန သံသာေရာ၊ သဒၶမၼံ အ၀ိဇာနတံ။
၆၀။ အိပ္မေပ်ာ္ ႏုိးေနေသာသူအား ညဥ့္တာ႐ွည္လ်ား၏၊ ခရီးပန္းေသာသူအား ယူဇနာခရီးသည္ ႐ွည္လ်ား၏။ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိေသာ လူမိုက္တို႔အား သံသရာသည္ ႐ွည္လ်ား၏။
60. Long is the night for one awake, long is a league to one tired, and long is Samsara of rebirths and deaths to the foolish who do not know the true Dhamma.
၆၁။ စရေဥၥ နာဓိဂေစၦယ်၊ ေသယ်ံ သဒိသမတၱေနာ။
ဧကစရိယံ ဒဠွံ ကယိရာ၊ နတၳိ ဗာေလ သဟာယတာ။
၆၁။ လူမိုက္၌ တရားက်င့္ရန္ အေဆြခင္ပြန္းအျဖစ္ မရွိရကား တရားက်င့္သူသည္ မိမိထက္ သာလြန္သူ မိမိႏွင့္ တူမွ်သူကို မရႏုိင္ပါမူ တစ္ေယာက္တည္း က်င့္ျခင္းကိုသာလွ်င္ ျမဲျမံစြာ ျပဳက်င့္ရာ၏။
61. If while moving through life, one was not to meet someone better or equal to him, then one should move firmly by oneself, there can be no companionship with a fool.
၆၂။ ပုတၱာ မတၳိ ဓနံ မတၳိ၊ ဣတိ ဗာေလာ ၀ိဟညတိ။
အတၱာ ဟိ အတၱေနာ နတၳိ၊ ကုေတာ ပုတၱာ ကုေတာ ဓနံ။
၆၂။ လူမိုက္သည္ ငါ့အား သားသမီးတို႕ ႐ွိကုန္၏၊ ဥစၥာတို႔သည္လည္း ႐ွိကုန္၏ဟု စြဲလမ္းမႈ တဏွာျဖင့္ ဆင္းရဲ ပင္ပန္းရ၏။ အမွန္ေသာ္ကား မိမိအား အတၱသည္လည္း မ႐ွိပါဘဲလ်က္ အဘယ္မွာ သားသမီး႐ွိအံ့နည္း၊ အဘယ္မွာလွ်င္ ဥစၥာ႐ွိအံ့နည္း။
62. "Sons are mine, and wealth is mine", with such thoughts a fool is tormented. He is not even the owner of himself, how can sons, how can wealth be his?
၆၃။ ေယာ ဗာေလာ မညတိ ဗာလ်ံ၊ ပ႑ိေတာ ၀ါပိ ေတန ေသာ။
ဗာေလာ စ ပ႑ိတမာနီ၊ သ ေ၀ ဗာေလာတိ ၀ုစၥတိ။
၆၃။ မိုက္ေသာသူသည္ မိမိမိုက္သည့္ အျဖစ္ကိုသိ၏၊ ထိုသိမႈေၾကာင့္ ပညာ႐ွိျဖစ္ႏုိင္ေသး၏၊ မိုက္ေသာသူသည္ ငါပညာ႐ွိဟု မိမိကိုယ္ကို ထင္မွတ္ေနပါမူကား ထိုသူကို စင္စစ္ လူမိုက္ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။
63. If a fool can see his own folly, he is this at least is wise; but the fool who thinks he is wise, he indeed is the real fool.
၆၄။ ယာ၀ဇီ၀မၸိ ေစ ဗာေလာ၊ ပ႑ိတံ ပယိ႐ုပါသတိ။
န ေသာ ဓမၼံ ၀ိဇာနာတိ၊ ဒဗၺီ သူပရသံ ယထာ။
၆၄။ ေယာက္မသည္ ဟင္း၏အရသာကို မသိသကဲ့သို႔ မိုက္သူသည္ အသက္႐ွည္သမွ် ကာလပတ္လံုး ပညာ႐ွိကို ဆည္းကပ္ေစကာမူ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိႏုိင္။
64. Even if a fool associates with someone wise throughout his life, he never knows the path of wisdom (Dhamma) as the spoon never knows the taste of the soup.
၆၅။ မုဟုတၱမပိ ေစ ၀ိညဴ၊ ပ႑ိတံ ပယိ႐ုပါသတိ။
ခိပၸံ ဓမၼံ ၀ိဇာနာတိ၊ ဇိ၀ွါ သူပရသံ ယထာ။
၆၅။ လွ်ာသည္ ဟင္း၏အရသာကို သိသကဲ့သို႔ သိၾကား လိမၼာသူသည္ တစ္ခဏမွ် ပညာ႐ွိကို ဆည္းကပ္ရေစကာမူ (သူေတာ္ေကာင္း)တရားကို လ်င္ျမန္စြာ သိႏုိင္၏။
65. Even though, for a brief moment, an intelligent one attends on a wise person, he soon knows the path of wisdom (Dhamma), as the tongue knows the taste of the soup.
၆၆။ စရႏၲိ ဗာေလာ ဒုေမၼဓာ၊ အမိေတၱေန၀ အတၱနာ။
ကေရာႏၲာ ပါပကံ ကမၼံ၊ ယံ ေဟာတိ ကဋဳကပၹလံ။
၆၆။ စပ္႐ွားခံခက္ေသာ အက်ဳိး႐ွိသည့္ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကံကို ျပဳၾကကုန္ေသာ ပညာမဲ့ကုန္ေသာ သူမိုက္တို႔သည္ မိမိသည္ပင္ ရန္သူကဲ့သို႔ျဖစ္၍ လွည့္လည္ၾကရကုန္၏။
66. Fools lacking in intelligence go about with a self that is truly an enemy; performing evil deeds which in the end bears bitter fruit.
၆၇။ န တံ ကမၼံ ကတံ သာဓု၊ ယံ ကတြာ အႏုတပၸတိ။
ယႆ အႆုမုေခါ ေရာဒံ၊ ၀ိပါကံ ပဋိေသ၀တိ။
၆၇။ အၾကင္ကံကို ျပဳလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ေနာင္တတစ္ဖန္ ပူပန္ရ၏၊ ထိုကံမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ မေကာင္း၊ မ်က္ရည္စက္လက္ ငိုေႂကြးလ်က္ အၾကင္ကံ၏အက်ဳိးကို ခံစားရ၏၊ ထိုကံမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ မေကာင္း။
67. That deed is not well done an evil deed of which a man must regret, and the reward of which he receives crying and with a tearful face.
၆၈။ တဥၥ ကမၼံ ကတံ သာဓု၊ ယံ ကတြာ နာႏုတပၸတိ။
ယႆ ပတီေတာ သုမေနာ၊ ၀ိပါကံ ပဋိေသ၀တိ။
၆၈။ အၾကင္ကံကို ျပဳလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ေနာင္တတစ္ဖန္ မပူပန္ရ၊ ထိုကံမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ေကာင္း၏၊ ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္လ်က္ အၾကင္ကံ၏အက်ိဳးကို ခံစားရ၏၊ ထိုကံမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ေကာင္း၏။
68. But the deed is indeed well done a good deed of which a man does not regret and the reward of which he receives gladly and cheerfully.
၆၉။ မဓံု၀ါ မညတိ ဗာေလာ၊ ယာ၀ ပါပံ န ပစၥတိ။
ယဒါ စ ပစၥတိ ပါပံ၊ အထ ဒုကၡံ နိဂစၧတိ။
၆၉။ မိုက္ေသာသူသည္ အၾကင္မွ်ေလာက္ မေကာင္းမႈသည္ အက်ဳိးမေပးေသး၊ ထိုမွ်ေလာက္ မေကာင္းမႈကို ပ်ားသကာကဲ့သို႔မွတ္ထင္၏၊ အၾကင္အခါ၌ကား မေကာင္းမႈသည္ အက်ဳိးေပး၏၊ ထိုအခါ၌ ဆင္းရဲသို႔ ေရာက္ရ၏။
69. The fool thinks it is sweet like honey, while the evil he has done is not yet matured. But when the bad he has done is matured, then the fool suffers misery.
၇၀။ မာေသ မာေသ ကုသေဂၢန၊ ဗာေလာ ဘုေဥၨယ် ေဘာဇနံ။
န ေသာ သခၤါတဓမၼာနံ၊ ကလံ အဂၣတိ ေသာဠသႎ။
၇၀။ မိုက္ေသာသူသည္ လစဥ္လတိုင္း သမန္းျမက္ဖ်ားျဖင့္ (အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး ၿခိဳးျခံေသာ အက်င့္ကိုက်င့္အံ့ဟု) ေဘာဇဥ္ကို စားေစကာမူ ထိုမိုက္သူ၏ အက်င့္သည္ တရားသိျပီးေသာ အရိယာပုဂၢဳိလ္တို႔၏ ၿခိဳးျခံေသာအက်င့္ကို တစ္ဆယ့္ေျခာက္စိတ္ စိတ္၍ တစ္စိတ္ေလာက္မွ် အဖိုးမထိုက္။
70. Let a fool, month after month, eat his food with a sharp point of a blade of kusa grass, yet is his conduct not worth the sixteenth part of those who have understood Dhamma.
၇၁။ န ဟိ ပါပံ ကတံ ကမၼံ၊ သဇၨဳခီရံ၀ မုစၥတိ။
ဍဟႏၲံ ဗာလမေႏြတိ၊ ဘသၼစၧေႏၷာ၀ ပါ၀ေကာ။
၇၁။ ညႇစ္ျပီးစႏုိ႔ရည္သည္ ျပကေတ့သေဘာမွ ႐ုတ္တရက္ မေျပာင္းလဲသကဲ့သို႔ ျပဳသစ္စျဖစ္ေသာ မေကာင္းမႈသည္ (႐ုတ္တရက္) အက်ဳိးမေပးေသး၊ (အက်ဳိးေပးေသာအခါ) ျပာဖံုးေသာ မီးခဲကဲ့သို႔ သူမိုက္ကို ေလာင္ကြၽမ္းေစလ်က္ အစဥ္လိုက္၏။
71. The effect of an evil deed, like newly drawn milk does not turn at once, it follows the foolish one like smoldering fire covered with ashes.
၇၂။ ယာ၀ေဒ၀ အနတၳာယ၊ ဉတၱံ ဗာလႆ ဇာယတိ။
ဟႏၲိ ဗာလႆ သုကၠံသံ၊ မုဒၶမႆ ၀ိပါတယံ။
၇၂။ သူမိုက္၏အတတ္ပညာသည္ သူမိုက္အား အက်ဳိးမဲ့ရန္အတြက္သာ ျဖစ္၏၊ ကုသိုလ္အဖို႔အစုကို ဖ်က္ဆီး၏၊ ပညာဦးထိပ္ကို ျပတ္၍ က်ေစတတ္၏။
72. The knowledge that a fool acquires tends to be harmful, it destroys the fool's virtue causing his head of knowledge to fall.
၇၃။ အသႏၲံ ဘာ၀နမိေစၦယ်၊ ပုေရကၡာရဥၥ ဘိကၡဳသု။
အာ၀ါေသသု စ ဣႆရိယံ၊ ပူဇံ ပရကုေလသု စ။
၇၄။ မေမ၀ ကတ မညႏၲဳ၊ ဂိဟီ ပဗၺဇိတာ ဥေဘာ။
မေမ၀ါတိ၀သာ အႆု၊ ကိစၥာကိေစၥသု ကိသၼိစိ။
ဣတိ ဗာလႆ သကၤေပၸါ၊ ဣစၦာ မာေနာ စ ၀ၯုတိ။
၇၃။ မလိမၼာေသာရဟန္းသည္ ရဟန္းတို႔၏အလယ္၌ မိမိတြင္ထင္႐ွားမ႐ွိေသာဂုဏ္ျဖင့္ ခ်ီးမြမ္းျခင္းကို လည္းေကာင္း၊ ျခံရံလ်က္ မိမိအားေ႐့ွေဆာင္ျပဳျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ေက်ာင္း အိပ္ရာ ေနရာတို႔၌ အစိုးရျခင္းကို လည္းေကာင္း၊ ေဆြမ်ဳိးမဟုတ္ေသာ ဒါယကာတို႔၏(ပစၥည္းေလးပါးတို႔ျဖင့္) ပူေဇာ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း အလို႐ွိ၏။
၇၄။ ငါ့ေၾကာင့္သာ အမႈႀကီးငယ္တို႔ ျပီးစီးကုန္၏ဟု လူ႐ွင္ရဟန္း ႏွစ္ဦးတို႔ မွတ္ထင္ေစကုန္သတည္း၊ တစ္စံုတစ္ခု အမႈႀကီးငယ္တို႕၌ ငါ့အလိုသို႔ လိုက္ေစၾကကုန္သတည္းဟု မိုက္ေသာရဟန္းအား အၾကံအစည္ အလိုရမၼက္ မာန္မာနသည္ တိုးပြားေလ၏။
73. The foolish bhikkhu may wish for undeserved reputation, for precedence among the monks, for authority in the monasteries and for honor among other people unrelated to him.
74. "This I have done", let the laymen and hermits, both think it was I who did that work, and let them ever ask me what they should do or not do. These are the thoughts of the fool; thus his desire and pride increase.
၇၅။ အညာ ဟိ လာဘူပနိသာ၊ အညာ နိဗၺာနဂါမိနီ။
ဧ၀ေမတံ အဘိညာယ၊ ဘိကၡဳ ဗုဒၶႆ သာ၀ေကာ။
သကၠာရံ နာဘိနေႏၵယ်၊ ၀ိေ၀ကမႏုျဗဴဟေယ။
၇၅။ လာဘ္ရေၾကာင္း အက်င့္သည္ တစ္မ်ဳိးတျခားတည္း၊ နိဗၺာန္ရေၾကာင္း အက်င့္သည္ တစ္မ်ဳိးတည္း၊ ဤသို႔ ဤအက်င့္ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားကို ခြဲျခားသိ၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္သား ရဟန္းသည္ လာဘ္ပူေဇာ္သကာကို မႏွစ္သက္ရာ။ ၀ိေ၀ကသံုးပါးကိုသာ တိုးပြားေစရာ၏။
75. One is the road that leads to wealth, another the way leading to Nibbana; if the monk, the disciple of Buddha, has learnt this he will not delight in the praise of men, he should devote himself to solitude and practice detachment.
၆။ ပ႑ိတ၀ဂၢ
Chapter 06
၇၆။ နိဓိီနံ၀ ပ၀တၱာရံ၊ ယံ ပေႆ ၀ဇၨဒႆိနံ။
နိဂၢယွ၀ါဒႎ ေမဓာ၀ႎ၊ တာဒိသံ ပ႑ိတံ ဘေဇ။
တာဒိသံ ဘဇမာနႆ၊ ေသေယ်ာ ေဟာတိ န ပါပိေယာ။
၇၆။ အျပစ္ေဖာ္ျပ ႏွိမ္ခ်ဆံုးမေလ့႐ွိေသာ ထိုသို႔သေဘာ႐ွိေသာ ပညာ႐ွိကို ျမႇဳပ္ထားေသာေ႐ႊအိုးကို ေျပာၾကားလာသူကဲ့သို႔ ထင္မွတ္႐ႈၾကည့္၍ ဆည္းကပ္ရာ၏၊ ထိုသို႔ သေဘာ႐ွိေသာ ပညာ႐ွိကို ဆည္းကပ္ ေသာသူအားျမတ္၏၊ မယုတ္ညံ့ေပ။
76. Whoever sees one who detects faults as a revealer of hidden treasures should follow such a wise one who is blameworthy. Follow this person; good, not evil, happens to one who associates with such a person.
၇၇။ ၾသ၀ေဒယ်ာႏုသာေသယ်၊ အသဗၻာ စ နိ၀ါရေယ။
သတံ ဟိ ေသာ ပိေယာ ေဟာတိ၊ အသတံ ေဟာတိ အပၸိေယာ။
၇၇။ ဆံုးမရာ၏၊ ႀကိဳတင္ဆံုးမရာ၏၊ မေကာင္းေသာ အျပဳအမူတို႔မွလည္း တားျမစ္ရာ၏၊ ထိုသူကို သူေတာ္ေကာင္းတို႔ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္အပ္၏၊ မသူေတာ္တို႔ကား မခ်စ္မႏွစ္သက္ေပ။
77. Let one admonish and educate and lead away from what is wrong. He will be loved by those who are good and hated by those who are not.
၇၈။ န ဘေဇ ပါပေက မိေတၱ၊ န ဘေဇ ပုရိသာဓေမ။
ဘေဇထ မိေတၱ ကလ်ာေဏ၊ ဘေဇထ ပုရိသုတၱေမ။
၇၈။ ယုတ္မာေသာ မိတ္ေဆြတို႔ကို မဆည္းကပ္ရာ၊ ယုတ္မာေသာ ပုဂၢဳိလ္တို႔ကို မဆည္းကပ္ရာ၊ မိတ္ေဆြ ေကာင္းတို႔ကို ဆည္းကပ္ရာ၏၊ ပုဂၢဳိလ္ျမတ္တို႔ကို ဆည္းကပ္ရာ၏။
78. Let one not associate with low persons, bad friends. But let one associate with good companions, associate with noble men.
၇၉။ ဓမၼပီတိ သုခံ ေသတိ၊ ၀ိပၸသေႏၷန ေစတသာ။
အရိယပၸေ၀ဒိေတ ဓေမၼ၊ သဒါ ရမတိ ပ႑ိေတာ။
၇၉။ တရားတည္းဟူေသာ အၿမိဳက္ေရကို ေသာက္ရသူသည္ အထူးသန္႔႐ွင္း ၾကည္လင္ေသာစိတ္ျဖင့္ ခ်မ္းသာစြာေနရ၏၊ ပညာ႐ွိသည္ အခါခပ္သိမ္း အရိယာသူေတာ္ေကာင္းတို႔ ေဟာအပ္ေသာ (ေဗာဓိပကၡိယ)တရား၌ ေမြ႔ေလ်ာ္၏။
79. One who drinks of the waters of Dhamma rests in joy with serene mind. The wise find their delight in the Dhamma, in the truth as taught by noble ones (Ariyas).
၈၀။ ဥဒကံ ဟိ နယႏၲိ ေနတၱိကာ၊ ဥသုကာရာ နမယႏၲိ ေတဇနံ။
ဒါ႐ံု နမယႏၲိ တစၧကာ၊ အတၱာနံ ဒမယႏၲိ ပ႑ိတာ။
၈၀။ ေျမာင္းတူး ေရယူသမားတို႔သည္ (အလို႐ွိရာသို႔) ေရကိုေဆာင္ယူကုန္၏၊ ေလးသမားတို႔သည္ ျမားကို ေျဖာင့္ကုန္၏၊ သစ္ေ႐ြသမားတို႔သည္ (လိုတိုင္းရေအာင္)သစ္ကို ေ႐ြကုန္၏၊ ပညာ႐ွိတို႔သည္ မိမိကုိယ္ကို (ယဥ္ေက်းေအာင္) ဆံုးမကုန္၏။
80. Irrigators guide the water wherever they like, fletchers bend the arrow shaft, carpenters carve their timber, and the wise themselves tame their minds.
၈၁။ ေသေလာ ယထာ ဧကဃေနာ၊ ၀ါေတန န သမီရတိ။
ဧ၀ံ နိႏၵာပသံသာသု၊ န သမိဥၨႏၲိ ပ႑ိတာ။
၈၁။ တစ္ခဲနက္ျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ေတာင္သည္ (အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ) လာေသာေလေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္သကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိတို႔သည္ ခ်ီးမြမ္းျခင္း ကဲ့႐ဲ႔ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္ကုန္။
81. As a solid rock is not shaken by the wind, so are the wise not shaken in the face of blame and praise.
၈၂။ ယထာပိ ရဟေဒါ ဂမၻီေရာ၊ ၀ိပၸသေႏၷာ အနာ၀ိေလာ။
ဧ၀ံ ဓမၼာနိ သုတြာန၊ ၀ိပၸသီဒႏၲိ ပ႑ိတာ။
၈၂။ နက္လွစြာေသာ သမုဒၵရာသည္ ေနာက္က်ဳျခင္းမရွိ အထူးၾကည္လင္ဘိသကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိတို႔သည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားအပ္ေသာ တရားတုိ႔ကို ၾကားနာရ၍ အထူးၾကည္လင္ကုန္၏။
82. Even as Deep Ocean clear and clean, the wise become calm and clear after hearing the words of Dhamma.
၈၃။ သဗၺတၳ ေ၀ သပၸဳရိသာ စဇႏၲိ၊ န ကာမကာမာ လပယႏၲိ သေႏၲာ။
သုေခန ဖု႒ာ အထ ၀ါ ဒုေခန၊ န ဥစၥာ၀စံ ပ႑ိတာ ဒႆယႏၲိ။
၈၃။ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔သည္ (ခႏၶာငါးပါးစေသာ) သေဘာတရား အားလံုးတုိ႔၌ (တက္မက္ေမာမႈကို) စင္စစ္ စြန္႔လြတ္ကုန္၏၊ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔သည္ ကာမတုိ႔ကို အလို႐ွိကုန္သည္ ျဖစ္၍ မေျပာဆိုကုန္၊ ပညာ႐ွိတုိ႔သည္ ခ်မ္းသာဆင္းရဲႏွင့္ ေတြ႔ေစကာမူ ၀မ္းေျမာက္ျခင္း ႏွလံုးမသာျခင္း သေဘာကို မေဖာ္ျပၾကကုန္။
83. The virtuous persons are unattached wherever they are; those at peace do not speak out of desire for pleasure. Whether they encounter comfort or pain, happiness or sorrow, the wise show neither elation nor depression.
၈၄။ န အတၱေဟတု န ပရႆ ေဟတု၊ န ပုတၱမိေစၧ န ဓနံ န ရ႒ံ။
န ဣေစၧယ် အဓေမၼန သမိဒၶိမတၱေနာ၊ သ သီလ၀ါ ပည၀ါ ဓမၼိေကာ သိယာ။
၈၄။ ပညာ႐ွိမည္သည္ မိမိအေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ သူတစ္ပါးအေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ (မေကာင္းမႈကိုမျပဳ)မေကာင္းမႈျဖင့္ သားသမီး ဥစၥာတိုင္းျပည္ကို အလိုမ႐ွိရာ၊ မတရားမႈျဖင့္ မိမိ၏ ျပည့္စံုမႈကို အလိုမ႐ွိရာ၊ ထိုသို႔သေဘာ႐ွိေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးသည္ သီလ႐ွိသူ ပညာ႐ွိသူ တရား႐ွိသူ ျဖစ္၏။
84. If, whether for his own sake or for the sake of others, a man wishes neither for sons nor for wealth nor for power, and if he does not wish for his own success by unfair means, then he is virtuous, wise and righteous.
၈၅။ အပၸကာ ေတ မႏုေႆသု၊ ေယ ဇနာ ပါရဂါမိေနာ။
အထာယံ ဣတရာ ပဇာ၊ တီရေမ၀ါႏုဓာ၀တိ။
၈၆။ ေယ စ ေခါ သမၼဒကၡာေတ၊ ဓေမၼ ဓမၼာႏု၀တၱိနာ။
ေတ ဇနာ ပါရေမႆႏၲိ၊ မစၥဳေဓယ်ံ သုဒုတၱရံ။
၈၅။ လူအေပါင္းတို႔တြင္ ထိုမွာဖက္စြန္း နိဗၺာန္ကြၽန္းသို႔ ကူးေျမာက္ေသာ လူတို႔သည္ နည္းပါးကုန္၏၊ နိဗၺာန္ ကူးေျမာက္သူမွတစ္ပါး ႂကြင္းလူမ်ားသည္ (သကၠာယဒိ႒ိတည္းဟူေသာ)ဤမွာဖက္ကမ္း၌သာလွ်င္ ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္ ေျပးသြားေန၏။
၈၆။ ေကာင္းစြာေဟာအပ္ေသာတရားတို႔ကို တရားအားေလ်ာ္စြာ က်င့္ၾကံကုန္ေသာသူတို႔သည္ ကူး ေျမာက္ႏုိင္ခဲေသာ ေသမင္းေနရာ သံသရာကို(ကူးေျမာက္၍) နိဗၺာန္တည္းဟူေသာကမ္းတစ္ဖက္သို႔ ေရာက္ကုန္ လတၱံ႔။
85. Only few are there among people who arrive at the other shore of Nibbana (Immortality); but the others end up here running up and down on this shore (samsara) with the false view of individuality.
86. When truth is correctly explained, those who practice according to Dhamma will go beyond the domain of death (samsara), which is so hard to cross over.
၈၇။ ကဏွံ ဓမၼံ ၀ိပၸဟာယ၊ သုကၠံ ဘာေ၀ထ ပ႑ိေတာ။
ၾသကာ အေနာကမာဂမၼ၊ ၀ိေ၀ေက ယတၳ ဒူရမံ။
၈၈။ တၾတာဘိရတိမိေစၧယ်၊ ဟိတြာ ကာေမ အကိဥၥေနာ။
ပရိေယာဒေပယ် အတၱာနံ၊ စိတၱေကႅေသဟိ ပ႑ိေတာ။
၈၉။ ေယသံ သေမၺာဓိယေဂၤသု၊ သမၼာ စိတၱံ သုဘာ၀ိတံ။
အာဒါနပဋိနိႆေဂၢ၊ အႏုပါဒါယ ေယ ရတာ။
ခီဏာသ၀ါ ဇုတိမေႏၲာ၊ ေတ ေလာေက ပရိနိဗၺဳတာ။
၈၇။ ပညာရွိသည္ မည္းညစ္ေသာ (အကုသိုလ္) တရားကို ပယ္စြန္႔၍ တဏွာတည္းဟူေသာ တည္ရာမွ (ထြက္ကာ) တဏွာကင္းရာနိဗၺာန္ကို အာ႐ုံျပဳလ်က္ ျဖဴစင္ေသာကုသိုလ္ကို ပြားမ်ားရာ၏။
၈၈။ ပညာ႐ွိသည္ ကာမတို႔ကိုစြန္႔၍ စိုးရိမ္ျခင္းမ႐ွိဘဲ ေမြ႔ေလ်ာ္ႏိုင္ခဲေသာ ၀ိေ၀ကသံုးပါး၌ အလြန္ေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္းကို အလို႐ွိရာ၏၊ စိတ္ညစ္ညဴးေၾကာင္း နီ၀ရဏတု႔ိမွ မိမိကိုယ္ကို ျဖဴစင္ေစရာ၏။
၈၉။ အၾကင္ပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ ေဗာဇၥၽင္တရားတို႔၌စိတ္ကုိ ေကာင္းစြာပြားမ်ားအပ္၏၊ မစြဲလမ္းမူ၍ ဥပါဒါန္ကို စြန္႔လြတ္ရာ (နိဗၺာန္)၌ေမြ႔ေလ်ာ္ကုန္၏၊ ေလာက၌ အာသေ၀ါကုန္ျပီးေသာ တန္ခိုးၾကီးကုန္ေသာ ထိုပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ (နိဗၺာန္ဓာတ္ျဖင့္) ျငိမ္းကုန္၏။
87. A wise man would leave the way full of darkness (evil deeds) and follow the way of light (good deeds) clear from excessive cravings envisaging Nibbana with virtuous deeds,
88. The wise would wish for delight, having discarded sensual desires, and would want to purge him from the defilements of the mind.
89. Those whose mind is fully well cultivated in the seven factors of Enlightenment, without clinging to existence, who have no attachments and enjoy being free from grasping and who have stopped all compulsion, attain perfect Nibbana in this world.
၇။ အရဟႏၲ၀ဂၢ
Chapter 07
၉၀။ ဂတဒၶိေနာ ၀ိေသာကႆ၊ ၀ိပၸမုတၱႆ သဗၺဓိ။
သဗၺဂႏၴပၸဟီနႆ၊ ပရိဠာေဟာ န ၀ိဇၨတိ။
၉၀။ စိုးရိမ္ကင္းေသာ အလံုးစံုေသာ (ခႏၶာစသည့္)တရားတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ေသာ အလံုးစံု အထံုးအဖြဲ႔ကို ပယ္ျပီးေသာ သံသရာ ခရီးသြားျပီးေသာ (ရဟႏၲာ) ပုဂၢိဳလ္အား ပူပန္မႈ မ႐ွိေတာ့ေခ်။
90. For the one who has completed the journey of rebirths, left sorrow behind, is free in all circumstances, and liberated from all bondage, has no more worries of life.
၉၁။ ဥယ်ဳဥၨႏၲိ သတီမေႏၲာ၊ န နိေကေတ ရမႏၲိ ေတ။
ဟံသာ၀ ပလ’လံ ဟိတြာ၊ ၾသကေမာကံ ဇဟႏၲိ ေတ။
၉၁။ သတိရွိေသာပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ (စ်ာန္၀ိပႆနာတို႔၌) လံု႔လျပဳၾကကုန္၏၊ ထိုပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ တည္ရာ ကာမဂုဏ္၌ မေမြ႔ေလ်ာ္ၾကကုန္၊ ဟသၤာငွက္တို႔သည္ (က်က္စားရာ) ရႊ႔ံညြန္အိုင္ကို စြန္႔ခြာလ်က္ ပ်ံသြားသကဲ့သို႔ မွီရာ တဏွာ ဟူသမွ်ကို စြန္႔၍သြားကုန္၏။
91. The mindful persons gird up themselves. They do not relish attachment. Like swans that leave their lake, they abandon one attachment after another.
၉၂။ ေယသံ သႏၷိစေယာ နတၳိ၊ ေယ ပရိညာတေဘာဇနာ။
သုညေတာ အနိမိေတၱာ စ၊ ၀ိေမာေကၡာ ေယသံ ေဂါစေရာ။
အာကာေသ၀ သကုႏၲာနံ၊ ဂတိ ေတသံ ဒုရႏၷယာ။
၉၂။ အၾကင္ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တို႔အား သိုမွီးသိမ္းဆည္းျခင္းသည္မ႐ွိ၊ အၾကင္ရဟႏၲာတို႔သည္ ပရိညာဥ္သံုးပါးျဖင့္ ပိုင္းျခားလ်က္ ခဲဖြယ္ေဘာဇဥ္ကို သံုးေဆာင္ကုန္၏၊ ရာဂစသည္ ကင္းစိတ္လ်က္ ရာဂစေသာ နိမိတ္မ႐ွိေသာ နိဗၺာန္သည္ အၾကင္ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္၏ က်က္စားရာအာ႐ုံ ျဖစ္၏၊ ေကာင္းကင္၌ ငွက္တို႔၏သြားရာလမ္းေၾကာင္းကို သိႏုိင္ခဲသကဲ့သို႔ ထိုရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တုိ႔၏ သြားရာကို သိႏုိင္ခဲ၏။
92. The venerable Arahants who have laid up no storage, who live on recognized food, with perfect knowledge, whose sphere is emptiness and liberation, are hard to track, like birds in the sky where there is no track.
၉၃။ ယႆာသ၀ါ ပရိကၡီဏာ၊ အာဟာေရ စ အနိႆိေတာ။
သုညေတာ အနိမိေတၱာ စ၊ ၀ိေမာေကၡာ ယႆ ေဂါစေရာ။
အာကာေသ၀ သကုႏၲာနံ၊ ပဒံ တႆ ဒုရႏၷယံ။
၉၃။ အၾကင္ပုဂၢဳိလ္တို႔အား အာသေ၀ါကုန္ခန္း၏၊ အစာအဟာရ၌လည္း (တဏွာဒိ႒ိျဖင့္) စြဲမွီျခင္း မ႐ွိ၊ ရာဂစသည္ ဆိတ္သုန္းေသာ ရာဂစေသာ နိမိတ္မ႐ွိေသာ နိဗၺာန္သည္ အၾကင္ရဟႏၲာ ပုဂၢဳိလ္၏ က်က္စားရာအာ႐ုံျဖစ္၏၊ ေကာင္းကင္၌ငွက္တို႔၏ ေျခရာကို မသိႏုိင္သကဲ့သို႔ ထိုရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္၏ ေျခရာဟူေသာလမ္းေၾကာင္းကို မသိႏုိင္။
93. The venerable Arahants whose compulsions are gone, who have no passions on food, whose sphere is emptiness, signlessness, and liberation, are hard to track, like birds whose tracks are unknown in the sky.
၉၄။ ယႆိႁႏၵိယာနိ သမထဂၤတာနိ၊ အႆာ ယထာ သာရထိနာ သုဒႏၲာ။
ပဟီနမာနႆ အနာသ၀ႆ၊ ေဒ၀ါပိ တႆ ပိဟယႏၲိ တာဒိေနာ။
၉၄။ ရထားထိန္း ေကာင္းစြာဆံုးမျပီးေသာျမင္းတို႔သည္ ျငိမ္သက္တည္ၾကည္ကုန္သကဲ့သို႔ အၾကင္ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္၏ ဣေႁႏၵ(ေျခာက္ပါး)တုိ႔သည္ ျငိမ္သက္ တည္ၾကည္ျခင္းသို႔ ေရာက္ကုန္၏၊ မာနကိုပယ္ျပီးေသာ အာသေ၀ါမ႐ွိေသာ တာဒိဂုဏ္ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ထိုရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္အား နတ္တို႔သည္လည္း ခ်စ္ျမတ္ႏုိုးကုန္၏။
94. The venerable Arahant who wisely controls his senses as horses well trained by a good driver, and who is free from lower passions and pride, is admired even by devas (gods).
၉၅။ ပထ၀ိသေမာ ေနာ ၀ိ႐ုဇၥၽတိ၊ ဣႏၵခိလုပေမာ တာဒိ သုဗၺေတာ။
ရဟေဒါ၀ အေပတကဒၵေမာ၊ သံသာရာ န ဘ၀ႏၲိ တာဒိေနာ။
၉၅။ တာဒိဂုဏ္ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ေကာင္းေသာအက်င့္႐ွိေသာ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္သည္ ေျမႀကီးကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း၊ တံခါးတိုင္ကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း (သည္းခံေသာစိတ္႐ွိသည္ျဖစ္၍) အမ်က္ေဒါသျဖင့္ ဆန္႔က်င္မႈမျပဳ၊ ႐ႊ႔ံညြန္ကင္း ေသာေရအိုင္ကဲ့သို႔ တာဒိဂုဏ္႐ွင္ ရဟႏၲာသခင္အား က်င္လည္ျခင္းတို႔သည္ မျဖစ္ကုန္။
95. The venerable Arahant is tolerant like the earth, he is steady like a firm pillar, and he is like a lake free from mud. For such an arahant there will be no more Samsara, the cycle of rebirths.
၉၆။ သႏၲံ တႆ မနံ ေဟာတိ၊ သႏၲာ ၀ါစာ စ ကမၼ စ။
သမၼဒညာ ၀ိမုတၱႆ၊ ဥပသႏၲႆ တာဒိေနာ။
၉၆။ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ တရားကိုသိ၍ ကိေလသာမလြတ္ေသာ ျငိမ္သက္ေသာ ေဖာက္ျပန္ ျခင္းသေဘာမရွိေသာ ထိုရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္၏ စိတ္သည္လည္းျငိမ္သက္၏၊ ႏႈတ္အမူအရာသည္ လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္အမူအရာသည္ လည္းေကာင္း ျငိမ္သက္၏။
96. The venerable Arahant who is liberated and gone to serenity by perfect knowledge (the Truth) is calm and also the speech and the action are calm.
၉၇။ အႆေဒၶါ အကတညဴ စ၊ သႏၶိေစၧေဒါ စ ေယာ နေရာ။
ဟတာ၀ကာေသာ ၀ႏၲာေသာ၊ သ ေ၀ ဥတၱမေပါရိေသာ။
၉၇။ အၾကင္သူသည္ သူေျပာစကားျဖင့္သာ ယံုၾကည္သူမဟုတ္၊ နိဗၺာန္ကို ကိုယ္တိုင္သိသူလည္းျဖစ္၏၊ ၀ဋ္သံုးပါး ၏အစပ္ကို ျဖတ္ေတာက္ျပီးသူလည္းျဖစ္၏၊ ကုသိုလ္အကုသိုလ္၏ အက်ဳိးေပးခြင့္ကို သတ္ျဖတ္ျပီးသူလည္း ျဖစ္၏၊ အလံုးစံုေသာတဏွာကို ေထြးအန္ျပီးသူလည္း ျဖစ္၏၊ ထိုသူသည္သာ စင္စစ္ ေယာက်္ားျမတ္ျဖစ္၏။
97. He who is free from credulous beliefs since he has seen the eternal Nibbana, who has thrown off the bondage of the lower life and, far beyond temptations, has surrendered all his desires, he is indeed great among men.
၉၈။ ဂါေမ ၀ါ ယဒိ ၀ါရေည၊ နိေႏၷ ၀ါ ယဒိ ၀ါ ထေလ။
ယတၳ အရဟေႏၲာ ၀ိဟရႏၲိ၊ တံ ဘူမိရာမေဏယ်ကံ။
၉၈။ ႐ြာ၌ျဖစ္ေစ၊ ေတာ၌ျဖစ္ေစ၊ နိမ့္ရာ၌ျဖစ္ေစ၊ ကုန္းျမင့္၌ျဖစ္ေစ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ ေနကုန္၏၊ ထိုပုဂၢဳိလ္တို႔ေနရာ ေျမအရပ္သည္ ေမြ႔ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိ၏။
98. In a village or in a forest, or in a valley or on the hills, wherever venerable Arahants dwell, that place is delightful.
၉၉။ ရမဏီယာနိ အရညာနိ၊ ယတၳ န ရမတီ ဇေနာ။
၀ီတရာဂါ ရမိႆႏၲိ၊ န ေတ ကာမဂေ၀သိေနာ။
၉၉။ ေတာတို႔သည္ ေမြ႔ေလ်ာ္ဖြယ္ ႐ွိကုန္၏၊ ယင္းေတာတို႔၌ ကာမ႐ွာမွီးသူ လူအေပါင္းသည္ကား မေမြ႔ေလ်ာ္ႏုိင္၊ ရာဂကင္းေသာပုဂၢဳိလ္တို႔သည္သာ ေမြ႔ေလ်ာ္ကုန္လတၱံ႔၊ ထိုရာဂကင္းေသာ ပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ ကာမကို မ႐ွာမွီးၾကကုန္။
99. Forests are delightful; where the ordinary people find no delight, there the passionless will find delight, for they do not seek sensual pleasures.
တာဒိဂုဏ္= တာဒိဂုဏ္ဟူသည္ ေလာကဓံ႐ွစ္ပါးႏွင့္ ေတြ႔ၾကဳံေသာအခါ ေဖာက္ျပန္တုန္လႈပ္မႈ မ႐ွိျခင္းေပတည္း။
၈။ သဟႆ၀ဂၢ
Chapter 08
၁၀၀။ သဟႆမပိ ေစ ၀ါစာ၊ အနတၳပဒသံဟိတာ။
ဧကံ အတၳပဒံ ေသေယ်ာ၊ ယံ သုတြာ ဥပသမၼတိ။
၁၀၀။ ေတာဖြဲ႔ေတာင္ဖဲြ႔ အက်ဳိးမဲ့ပုဒ္ႏွင့္သာဆိုင္ေသာ စကားသည္ အခြန္းတစ္ေထာင္ရွိေစကာမူ မျမတ္၊ ၾကားနာရသျဖင့္ ရာဂစသည္ ျငိမ္းေအးေၾကာင္းျဖစ္၍ အက်ဳိး႐ွိေသာ တေၾကာင္း တစ္ပုဒ္ တဂါထာသည္သာ ပိုလြန္၍ ျမတ္၏။
100. Though a statement composed of a thousand words without sense, one word of sense is better, which one becomes pacified.
၁၀၁။ သဟႆမပိ ေစ ဂါထာ၊ အနတၳပဒသံဟိတာ။
ဧကံ ဂါထာပဒံ ေသေယ်ာ၊ ယံ သုတြာ ဥပသမၼတိ။
၁၀၁။ အက်ဳိးမဲ့ပုဒ္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ဂါထာသည္တစ္ေထာင္ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ မျမတ္၊ ၾကားနာရသျဖင့္ ရာဂစသည္ ျငိမ္းေအးေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဂါထာ တစ္ဂါထာသည္သာ ပိုလြန္၍ျမတ္၏။
101. Better than a thousand useless verses is one single verse that gives peace.
၁၀၂။ ေယာ စ ဂါထာ သတံ ဘာေသ၊ အနတၳပဒသံဟိတာ။
ဧကံ ဓမၼပဒံ ေသေယ်ာ၊ ယံ သုတြာ ဥပသမၼတိ။
၁၀၃။ ေယာ သဟႆံ သဟေႆန၊ သဂၤါေမ မာႏုေသ ဇိေန။
ဧကဥၥ ေဇယ်မတၱာနံ၊ သ ေ၀ သဂၤါမဇုတၱေမာ။
၁၀၂။ အက်ဳိးမဲ့ပုဒ္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ဂါထာတစ္ရာကို ႐ြတ္ဆိုေစကာမူ မျမတ္၊ ၾကားနာရသျဖင့္ ရာဂစသည္ ျငိမ္းေအးေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တရားတစ္ပုဒ္ကို ႐ြတ္ဆိုျခင္းသည္သာ ပိုလြန္၍ျမတ္၏။
၁၀၃။ အၾကင္ စစ္သူရဲတစ္ေယာက္ စစ္ေျမျပင္၌ စစ္သည္ ဗိုလ္ပါတို႔ကို အႀကိမ္တစ္သန္း ေအာင္ႏုိင္ရာ၏၊ အၾကင္သူရဲေကာင္းတစ္ေယာက္သည္ကား ကိုယ္တြင္းကိေလသာကို တစ္ၾကိမ္ တစ္ခါမွ် ေအာင္ႏုိင္ရာ၏၊ ကိုယ္တြင္း ကိေလသာကို တစ္ၾကိမ္ေအာင္ႏုိင္ေသာ ထိုသူသည္သာ စစ္ေအာင္သူတို႔တြင္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္၏။
102. Better than one who recites a hundred verses of meaningless lines is one verse on hearing which one becomes calm.
103. If a man conquers in battle a thousand times a thousand men, but if one conquers(his passions) himself alone, he is the greatest of all conquerors.
၁၀၄။ အတၱာ ဟေ၀ ဇိတံ ေသေယ်ာ၊ ယာ စာယံ ဣတရာ ပဇာ။
အတၱဒႏၲႆ ေပါသႆ၊ နိစၥံ သညတစာရိေနာ။
၁၀၅။ ေန၀ ေဒေ၀ါ န ဂႏၶေဗၺာ၊ န မာေရာ သဟ ျဗဟၼဳနာ။
ဇိတံ အပဇိတံ ကယိရာ၊ တထာ႐ူပႆ ဇႏၲဳေနာ။
၁၀၄-၁၀၅။ ကိုယ္တြင္းကိေလသာတို႔ကိုႏုိင္ျခင္းျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ေအာင္ႏုိင္ျခင္းသည္ျမတ္၏၊ ေလာင္းတန္းကစားျခင္း စစ္တိုက္ျခင္းစသည္ျဖင့္ သူတစ္ပါးကို ေအာင္ႏုိင္ျခင္းသည္မျမတ္၊ မိမိကိုယ္ကို ဆံုးမျပီးေသာ၊ ကိုယ္ ႏႈတ္ ႏွလံုး သံုးပါးလံုးကို အျမဲေစာင့္စည္းေလ့႐ွိေသာ၊ ထိုသို႔ သေဘာ႐ွိေသာ၊ သတၱ၀ါ တို႔၏ေအာင္ျခင္းကို နတ္သည္လည္းေကာင္း၊ ဂႏၶဗၺနတ္သည္ လည္းေကာင္း၊ ျဗဟၼာႏွင့္ တကြေသာ မာရ္နတ္သည္လည္းေကာင္း ႐ႈံးေအာင္မျပဳႏုိင္ရာ။
104.105. Better, indeed, oneself conquered over others, and has won himself, who is constantly living in self-control. Neither a Deva, nor a Gandhabba, nor Mara together with Brahma, could turn the victory into defeat of a person who controls himself.
၁၀၆။ မာေသ မာေသ သဟေႆန၊ ေယာ ယေဇထ သတံ သမံ။
ဧကဥၥ ဘာ၀ိတတၱာနံ၊ မုဟုတၱမပိ ပူဇေယ။
သာေယ၀ ပူဇနာ ေသေယ်ာ၊ ယေဥၥ ၀ႆသတံ ဟုတံ။
၁၀၆။ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး လတိုင္းလတိုင္း(တကၠတြန္းတို႔အား)ေငြတစ္ေထာင္အကုန္ခံ၍ ပူေဇာ္ရာ၏၊ ၀ိပႆနာ ပြားေသာစိတ္ရွိေသာ ရဟန္းတို႔အား တစ္ၾကိမ္တစ္ခဏမွ် ပူေဇာ္ရာ၏၊ ထိုပူေဇာ္ျခင္းႏွစ္မ်ဳိးတို႔တြင္ ၀ိပႆနာ ပြားမ်ားေသာရဟန္းတို႔အား တစ္ခဏမွ် ပူေဇာ္ျခင္းသည္သာ ျမတ္၏၊ တကၠတြန္းတို႔အား အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး ပူေဇာ္ျခင္းသည္ မျမတ္။
106. If month by month, with a thousand devotional money offerings for a hundred years one should sacrifice; and another only for a moment paid reverence to a Noble One who is virtuous and practicing vipassana meditation, this moment would have greater value than a hundred years of offerings.
၁၀၇။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇႏၲဳ၊ အဂၢႎ ပရိစေရ ၀ေန။
ဧကဥၥ ဘာ၀ိတတၱာနံ၊ မုဟုတၱမပိ ပူဇေယ။
သာေယ၀ ပူဇနာ ေသေယ်ာ၊ ယေဥၥ ၀ႆသတံ ဟုတံ။
၁၀၇။ အၾကင္သူသည္ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး ေတာ၌မီးကို လုပ္ေကြၽးပူေဇာ္ရာ၏၊ အၾကင္သူသည္ကား ၀ိပႆ နာပြားမ်ားေသာစိတ္႐ွိေသာ ရဟန္းတို႔အား တစ္ၾကိမ္တစ္ခါမွ် ပူေဇာ္ရာ၏၊ ထိုသူတို႔၏ ပူေဇာ္ျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးတို႔တြင္ ထို၀ိ ပႆနာပြားမ်ားေသာ ရဟန္းတို႔အား တစ္ခဏမွ် ပူေဇာ္ျခင္းသည္သာျမတ္၏၊ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး ပူေဇာ္ျခင္းသည္ မျမတ္။
107. If a man for a hundred years should worship the sacred fire in the forest, and if another only for a moment paid reverence to a Noble One who is virtuous and practicing vipassana meditation, this moment would have greater value than a hundred years of making sacrifices.
၁၀၈။ ယံကိဥၥိ ယိ႒ံ ၀ ဟုတံ ၀ ေလာေက၊ သံ၀စၧရံ ယေဇထ ပုညေပေကၡာ။
သဗၺမၸိ တံ န စတုဘာဂေမတိ၊ အဘိ၀ါဒနာ ဥဇၨဳဂေတသု ေသေယ်ာ။
၁၀၈။ ေလာက၌ေကာင္းမႈကို လုိလားငဲ့ကြက္ေသာသူသည္ ယဇ္ၾကီးပူေဇာ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ယဇ္ငယ္ပူေဇာ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ပူေဇာ္ရာ၏၊ ထိုပူေဇာ္ျခင္း အလံုးစံုသည္ ေျဖာင့္မတ္စြာက်င့္ေသာ အရိယာပုဂၢဳိလ္တို႔ကို ႐ွိခိုးျခင္းေစတနာ၏ ေလးဖို႔တစ္ဖို႔ကိုမွ် မမွီ၊ အရိယာ ပုဂၢဳိလ္တို႔၌ ႐ွိခိုးျခင္း ေစတနာသည္သာ ျမတ္၏။
108. Whatever sacrifice or offering in the world up for a year in order to gain merit, all of that does not reach a quarter as good as paying respect to Noble persons (Ariyas).
၁၀၉။ အဘိ၀ါဒနသီလိႆ၊ နိစၥံ ၀ုၯုာပစာယိေနာ။
စတၱာေရာ ဓမၼာ ၀ၯုႏၲိ၊ အာယု ၀ေဏၰာ သုခံ ဗလံ။
၁၀၉။ အျမဲ႐ွိခိုးေလ့႐ွိ၍ မိမိထက္ ဂုဏ္အသက္သိကၡာအားျဖင့္ ၾကီးေသာသူတို႔၌ အ႐ုိအေသ ျပဳေလ့႐ွိသူအား အသက္႐ွည္ျခင္း အဆင္းလွျခင္း ခ်မ္းသာျခင္း ခြန္အားၾကီးျခင္းဟူေသာ ဤ အက်ဳိးထူးတရား ေလးပါးတို႔သည္ တိုးပြားကုန္၏။
109. If a person has the habit of reverence and respects to the Aged who have virtue and faith in Dhamma, four benefits will gain to him: long life, beauty, happiness and strength.
၁၁၀။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇီေ၀၊ ဒုႆီေလာ အသမာဟိေတာ။
ဧကာဟံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ၊ သီလ၀ႏၲႆ စ်ာယိေနာ။
၁၁၀။ သီလမ႐ွိ သမာဓိမ႐ွိဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္႐ွည္ေနရျခင္းထက္ သီလ႐ွိ၍ သမထ၀ိပႆနာကို ႐ႈေနေသာသူ၏ တစ္ရက္မွ် အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏။
110. Better than a hundred years lived in vice, without contemplation, is one single day of life lived in virtue and a meditation.
၁၁၁။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇီေ၀၊ ဒုပၸေညာ အသမာဟိေတာ။
ဧကာဟံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ၊ ပုည၀ႏၲႆ စ်ာယိေနာ။
၁၁၁။ ပညာမ႐ွိ သမာဓိမ႐ွိဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္႐ွည္ေနရျခင္းထက္ တရားပညာ႐ွိ၍ သမထ ၀ိပ ႆနာကို ႐ႈေသာပုဂၢဳိလ္၏ တစ္ရက္မွ်အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏။
111. Better than a hundred years lived in ignorance, without contemplation, is one single day of life lived in wisdom and a deep contemplation.
၁၁၂။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇီေ၀၊ ကုသီေတာ ဟီန၀ီရိေယာ။
ဧကာဟံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ၊ ၀ီရိယမာရဘေတာ ဒဠွံ။
၁၁၂။ ပ်င္းရိသည္ျဖစ္၍ ၀ီရိယမ႐ွိဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္႐ွည္ေနရျခင္းထက္ ၀ီရိယကို ျမဲျမံစြာ အားထုတ္ေသာသူ၏ တစ္ရက္မွ် အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏။
112. It is better to live one day making strenuous effort than to live a hundred years lazily and listlessly.
၁၁၃။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇီေ၀၊ အပႆံ ဥဒယဗၺယံ။
ဧကာဟံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ၊ ပႆေတာ ဥဒယဗၺယံ။
၁၁၃။ ခႏၶာငါးပါးတို႔၏ အျဖစ္အပ်က္ကို မ႐ႈမျမင္ဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္႐ွည္ ေနရျခင္းထက္ ခႏၶာငါးပါးတို႔၏အျဖစ္အပ်က္ကို မျပတ္႐ႈျမင္ေသာပုဂၢဳိလ္၏ တစ္ရက္မွ် အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏။
113. It is better to live one day seeing "the arising and dissolving (of mind and body)" than to live a hundred years not seeing the arising and dissolving.
၁၁၄။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇီေ၀၊ အပႆံ အမတံ ပဒံ။
ဧကာဟံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ၊ ပႆေတာ အမတံ ပဒံ။
၁၁၄။ ေသျခင္းကင္းေသာနိဗၺာန္ကိုမျမင္ဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္႐ွည္ေနရျခင္းထက္ ေသျခင္း ကင္းေသာနိဗၺာန္ကို ျမင္ေသာပုဂၢဳိလ္၏ တစ္ရက္မွ် အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏။
114. It is better to live one day seeing the immortal place, Nibbana, than to live a hundred years not seeing the immortal place.
၁၁၅။ ေယာ စ ၀ႆသတံ ဇီေ၀၊ အပႆံ ဓမၼမုတၱမံ။
ဧကာဟံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ၊ ပႆေတာ ဓမၼမုတၱမံ။
၁၁၅။ ျမတ္ေသာေလာကုတၱရာတရားကိုမျမင္ဘဲ အႏွစ္တစ္ရာပတ္လံုး အသက္႐ွည္ေနရျခင္းထက္ျမတ္ေသာ ေလာကုတၱရာတရားကို ျမင္ေသာပုဂၢဳိလ္၏ တစ္ရက္မွ်အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ျမတ္၏။
115. It is better to live one day seeing the Noble Dhamma, the ultimate truth, than to live a hundred years not seeing the Noble Dhamma.
၉။ ပါပ၀ဂၢ
Chapter 09
၁၁၆။ အဘိတၳေရထ ကလ်ာေဏ၊ ပါပါ စိတၱံ နိ၀ါရေယ။
ဒႏၶံ ဟိ ကေရာေတာ ပုညံ၊ ပါပသၼႎ ရမတီ မေနာ။
၁၁၆။ မေကာင္းမႈ၌စိတ္သည္ ေမြ႔ေလ်ာ္တတ္၍ ေကာင္းမႈျပဳေသာအခါ ႏုံ႔ေႏွးတတ္ရကား မေကာင္းမႈမွ စိတ္ကိုတားျမစ္၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈတုိ႔ကို လ်င္ျမန္ေဆာစြာ ျပဳလုပ္ရာ၏။
116. Quicken to do good, keep the mind away from evil. The mind of one who is slow in doing well finds pleasure in evil.
၁၁၇။ ပါပေဥၥ ပုရိေသာ ကယိရာ၊ န နံ ကယိရာ ပုနပၸဳနံ။
န တမွိ ဆႏၵံ ကယိရာထ၊ ဒုေကၡာ ပါပႆ ဥစၥေယာ။
၁၁၇။ ပုဂိၢဳလ္သည္ မေကာင္းမႈ ျပဳမိေစကာမႉ ထိုမေကာင္းမႈကို ထပ္ကာထပ္ကာ မျပဳမိေစရာ၊ ထိုမေကာင္းမႈ၌ စိတ္အလုိဆႏၵကိုမျပဳရာ၊ မေကာင္းမႈကိုပြားေစျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏ အေၾကာင္းတည္း။
117. If a person does something wrong, let him not do it again and again. Let him not find the pleasure in his sin. A suffering is the accumulation of wrongdoings.
၁၁၈။ ပုညေဥၥ ပုရိေသာ ကယိရာ၊ ကယိရာ နံ ပုနပၸဳနံ။
တမွိ ဆႏၵံ ကယိရာထ၊ သုေခါ ပုညႆ ဥစၥေယာ။
၁၁၈။ ပုဂိၢဳလ္သည္ ေကာင္းမႈကိုျပဳျပီးေသာ္လည္း ထိုေကာင္းမႈကို ထပ္ကာထပ္ကာျပဳရာ၏၊ ထိုေကာင္းမႈ၌ စိတ္အလိုဆႏၵကို ျပဳရာ၏၊ ေကာင္းမႈကုိ ပြားေစျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းတည္း။
118. If a person does something good, let him do it again and again. Let him rejoice therein; prosperity is the accumulation of good deeds.
၁၁၉။ ပါေပါပိ ပႆတိ ဘျဒံ၊ ယာ၀ ပါပံ န ပစၥတိ။
ယဒါ စ ပစၥတိ ပါပံ၊ အထ ပါေပါ ပါပါနိ ပႆတိ။
၁၂၀။ ဘေျဒာပိ ပႆတိ ပါပံ၊ ယာ၀ ဘျဒံ န ပစၥတိ။
ယဒါ စ ပစၥတိ ဘျဒံံ၊ အထ ဘေျဒာ ဘျဒာနိ ပႆတိ။
၁၁၉။ မေကာင္းမႈျပဳေသာသူပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈ အက်ဳိးမေပးေသးသေ႐ြ႔ ကာလပတ္လံုး ေကာင္းျမတ္ေသာအာ႐ုံကို ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေသး၏၊ မေကာင္းမႈအက်ဳိးေပးေသာ အခါ၌မူကား မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မေကာင္းက်ဳိးတို႔ကိုသာ ေတြ႔ျမင္ရေတာ့၏။
၁၂၀။ ေကာင္းမႈျပဳေသာသူပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာင္းမႈအက်ဳိး မေပးေသးသေ႐ြ႔ ကာလပတ္လံုး မေကာင္းေသာအာ႐ံုကို ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေသး၏၊ ေကာင္းမႈအက်ဳိးေပးေသာ အခါ၌မူကား ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းက်ဳိးတို႔ကုိသာ ေတြ႔ျမင္ရေလေတာ့၏။
119. Even an evil-doer sees delight as long as his evil deed has not ripened; but when his evil deed has ripened, then does the evil-doer see evil.
120. A man may find pain in doing good as long as his good deed has not given fruit; but when the fruit of good comes then that man finds good indeed.
၁၂၁။ မာ၀မေညထ ပါပႆ၊ န မႏၵံ အာဂမိႆတိ။
ဥဒဗိႏၵဳနိပါေတန၊ ဥဒကုေမၻာပိ ပူရတိ။
ဗာေလာ ပူရတိ ပါပႆ၊ ေထာကံ ေထာကမၸိ အာစိနံ။
၁၂၁။ အနည္းငယ္ေသာ မေကာင္းမႈသည္ ငါ့အားအက်ဳိးေရာက္လိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု မေကာင္းမႈ ကို မထီမဲ့ျမင္ မေအာင့္ေမ့ရာ၊ မိုးေရေပါက္သည္ က်ဖန္မ်ားလတ္ေသာ္ ေရအိုးသည္ ျပည့္သကဲ့သို႔ သူမိုက္သည္ အနည္းငယ္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ မေကာင္းမႈကို ျပဳဆည္းပူးဖန္မ်ားေသာ္ မေကာင္းမႈျဖင့္ ျပည့္၏။
121. Though it is a sin of little worth, do not think it will not affect you. Dripping water will in time fill a water pot drop by drop; a foolish man is filled with evil, even if one accumulates it little by little.
၁၂၂။ မာ၀မေညထ ပုညႆ၊ န မႏၵံ အာဂမိႆတိ။
ဥဒဗိႏၵဳနိပါေတန၊ ဥဒကုေမၻာပိ ပူရတိ။
ဓီေရာ ပူရတိ ပုညႆ၊ ေထာကံ ေထာကမၸိ အာစိနံ။
၁၂၂။ အနည္းငယ္ေသာေကာင္းမႈသည္ ငါ့အားအက်ဳိးေရာက္လိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု ေကာင္းမႈကို မထီမဲ့ျမင္ မေအာင့္ေမ့ရာ၊ မိုးေရေပါက္သည္ က်ဖန္မ်ားလတ္ေသာ္ ေရအိုးသည္ ျပည့္သကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိသည္ အနည္းငယ္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ ေကာင္းမႈကို ျပဳဆည္းပူးဖန္မ်ားလတ္ေသာ္ ေကာင္းမႈျဖင့္ ျပည့္၏။
122. Though it is a deed of little worth, do not think it will not affect you. Dripping water will in time fill a water pot drop by drop; the one who is wise is filled with good, even if one accumulates it little by little.
၁၂၃။ ၀ါဏိေဇာ၀ ဘယံ မဂၢံ၊ အပၸသေတၳာ မဟဒၶေနာ။
၀ိသံ ဇီ၀ိတုကာေမာ၀၊ ပါပါနိ ပရိ၀ဇၨေယ။
၁၂၃။ အေဖာ္နည္းေသာ မ်ားေသာဥစၥာ႐ွိေသာကုန္သည္ၾကီးသည္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားေသာ ခရီးကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္သကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း၊ အသက္႐ွင္လိုေသာသူသည္ လတ္တေလာ ေသေစတတ္ေသာအဆိပ္ကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္သကဲ့သို႔လည္းေကာင္း ပညာ႐ွိသည္ မေကာင္းမႈကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရာ၏။
123. Just as a wealthy merchant with many goods but with few companions avoids a dangerous road, and just as someone who loves his life avoids poison, a wise man should avoid all evils.
၁၂၄။ ပါဏိမွိ ေစ ၀ေဏာ နာႆ၊ ဟေရယ် ပါဏိနာ ၀ိသံ။
နာဗၺဏံ ၀ိသမေႏြတိ၊ နတၳိ ပါပံ အကုဗၺေတာ။
၁၂၄။ လက္၌အနာမ႐ွိလွ်င္ လက္ျဖင့္အဆိပ္ကို ကိုင္ေဆာင္ႏုိင္၏၊ အဆိပ္သည္ အနာမ႐ွိေသာ လက္သို႔ အစဥ္ မလိုက္၊ ေစတနာမ႐ွိဘဲ ျပဳေသာသူအား မေကာင္းမႈကံမည္သည္ မ႐ွိ။
124. If one who has no wound in his hand may touch poison by hand, his hand cannot be hurt by the poison, since poison hurts where there is no wound, the man who has no evil cannot be hurt by evil.
၁၂၅။ ေယာ အပၸဒု႒ႆ နရႆ ဒုႆတိ၊ သုဒၶႆ ေပါသႆ အနဂၤဏႆ။
တေမ၀ ဗာလံ ပေစၥတိ ပါပံ၊ သုခုေမာ ရေဇာ ပဋိ၀ါတံ၀ ခိေတၱာ။
၁၂၅။ အၾကင္သူမိုက္သည္ မျပစ္မွားထိုက္ေသာ စင္ၾကယ္၍ ကိေလသာကင္းေသာ ရဟႏၲာ ပုဂၢဳိလ္အား ျပစ္မွား၏၊ ေလညာသို႔ပစ္လႊင့္အပ္ေသာ သိမ္ေမြ႔ေသာျမဴမႈန္သည္ ထိုပစ္လႊင္႔သူသို႔သာ ျပန္က်သကဲ့သို႔ မေကာင္းမႈသည္ ထိုသူမိုက္သို႔သာ ေ႐ွး႐ႈျပန္က်လာ၏။
125. If any foolish person who offends an innocent Ariya, the ill of that evil returns to this fool, like the dust thrown against the wind.
၁၂၆။ ဂဗၻေမေက ဥပၸဇၨႏၲိ၊ နိရယံ ပါပကမၼိေနာ။
သဂၢံ သုဂတိေနာ ယႏၲိ၊ ပရိနိဗၺႏၲိ အနာသ၀ါ။
၁၂၆။ အခ်ဳိ႕ေသာ သူတို႔သည္ ဤလူ႔ျပည္၌ အမိ၀မ္း၀ယ္ ပဋိသေႏၶေနရကုန္၏၊ မေကာင္းမႈ ျပဳသူတို႔သည္ ငရဲ၌ ျဖစ္ရကုန္၏၊ ေကာင္းေသာပညာ႐ွိတို႔သည္ နတ္ျပည္သို႔ ေရာက္ရကုန္၏၊ အာသေ၀ါကင္းေသာ ရဟႏၲာ ပုဂၢဳိလ္တို႔သည္ ပရိနိဗၺာန္စံရကုန္၏။
126. Some are born in a womb on earth, people who do evil are reborn in hell; those of good course go to heaven, people who are pure attain Nibbana.
၁၂၇။ န အႏၲလိေကၡ န သမုဒၵမေဇၩ၊ န ပဗၺတာနံ ၀ိ၀ရံ ပ၀ိႆ။
န ၀ိဇၨတီ ေသာ ဇဂတိပၸေဒေသာ၊ ယတၳ႒ိေတာ မုေစၥယ် ပါပကမၼာ။
၁၂၇။ မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းကင္၌ တည္ေနေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သမုဒၵရာအလယ္၌ တည္ေနေသာ္ လည္းေကာင္း ေတာင္ေခါင္းသို႔၀င္၍ တည္ေနေသာ္လည္းေကာင္း မေကာင္းမႈမွ မလြတ္ရာ၊ အၾကင္အရပ္၌ တည္ေနေသာ္ မေကာင္းမႈမွ လြတ္ရာ၏၊ ထိုအရပ္မ်ဳိးကား မရွိႏုိင္ သည္သာတည္း။
127. There is no spot in the world for an evil doer; not in the sky, or in the ocean depths, or in a mountain-cave, where one can escape from evil deeds.
၁၂၈။ န အႏၲလိေကၡ န သမုဒၵမေဇၩ၊ န ပဗၺတာနံ ၀ိ၀ရံ ပ၀ိႆ။
န ၀ိဇၨတီ ေသာ ဇဂတိပၸေဒေသာ၊ ယတၳ႒ိတံ နပၸသေဟယ် မစၥဳ။
၁၂၈။ မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းကင္၌ တည္ေနေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သမုဒၵရာအလယ္၌ တည္ေနေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေတာင္ေခါင္းသို႔၀င္၍ တည္ေနေသာ္လည္းေကာင္း ေသမင္းမွမလြတ္ရာ၊ အၾကင္အရပ္၌ တည္ေနေသာ္ ေသမင္းမွမညႇဥ္းဆဲႏုိင္ရာ၊ ထိုအရပ္မ်ဳိးကား မ႐ွိႏုိင္သည္သာတည္း။
128. There is no place in the world for an evil doer; not in the sky, or in the ocean depths, or in a mountain-cave, where one can be free from the power of death.
၁၀။ ဒ႑၀ဂၢ
Chapter 10
၁၂၉။ သေဗၺ တသႏၲိ ဒ႑ႆ၊ သေဗၺ ဘာယႏၲိ မစၥဳေနာ။
အတၱာနံ ဥပမံ ကတြာ၊ န ဟေနယ် န ဃာတေယ။
၁၂၉။ အလံုးစံုေသာ သတၱ၀ါတို႔သည္ ဒဏ္မွ ထိတ္လန္႔ကုန္၏၊ အလံုးစံုေသာသတၱ၀ါတို႔သည္ ေသျခင္းမွ ေၾကာက္ကုန္၏၊ မိမိကိုယ္ကို ဥပမာျပဳ၍ သတၱ၀ါတို႔ကိုမသတ္ျဖတ္ မညႇဥ္းဆဲရာ။
129. All beings are afraid of punishment, so also all beings are afraid of death. Considering others as yourself, one should neither kill nor ill treat others.
၁၃၀။ သေဗၺ တသႏၲိ ဒ႑ႆ၊ သေဗၺသံ ဇီ၀ိတံ ပိယံ။
အတၱာနံ ဥပမံ ကတြာ၊ န ဟေနယ် န ဃာတေယ။
၁၃၀။ အလံုးစံုေသာ သတၱ၀ါတို႔သည္ ဒဏ္မွထိတ္လန္႔ကုန္၏၊ အလံုးစံုေသာသတၱ၀ါတို႔သည္ မိမိတို႔၏ အသက္ ကိုခ်စ္၏၊ မိမိကိုယ္ကို ဥပမာျပဳ၍ သတၱ၀ါတို႔ကို မသတ္ျဖတ္္ မညႇဥ္းဆဲရာ။
130. All beings are afraid of punishment, all beings love life; considering others as yourself, one should neither kill nor ill treat others.
၁၃၁။ သုခကာမာနိ ဘူတာနိ၊ ေယာ ဒေ႑န ၀ိဟႎသတိ။
အတၱေနာ သုခေမသာေနာ၊ ေပစၥ ေသာ န လဘေတ သုခံ။
၁၃၂။ သုခကာမာနိ ဘူတာနိ၊ ေယာ ဒေ႑န န ဟႎသတိ။
အတၱေနာ သုခေမသာေနာ၊ ေပစၥ ေသာ လဘေတ သုခံ။
၁၃၁။ အၾကင္သူသည္ မိမိ၏ခ်မ္းသာကို႐ွာအံ့ဟု မိမိကဲ့သို႔ ခ်မ္းသာကိုအလို႐ွိကုန္ေသာ သတၱ၀ါတို႔ကို တုတ္ လွံ တံျဖင့္ ညႇဥ္းဆဲ၏၊ ထိုညႇဥ္းဆဲေသာသူသည္ တမလြန္ဘ၀၌ ခ်မ္းသာကိုမရႏုိင္။
၁၃၂။ အၾကင္သူသည္ မိမိ၏ခ်မ္းသာကို႐ွာအံ့ဟု မိမိကဲ့သို႔ ခ်မ္းသာကိုအလို႐ွိကုန္ေသာ သတၱ၀ါ တို႔ကို တုတ္လွံတံျဖင့္ မညႇဥ္းဆဲ၊ ထိုမညႇဥ္းဆဲေသာသူသည္ တမလြန္ဘ၀၌ ခ်မ္းသာကို ရႏုိင္၏။
131. One who, for the sake of happiness, hurts or kills other beings who also long for happiness, will not find happiness after death.
132. One who, for the sake of happiness, does not hurt or kill other beings, who also long for happiness, will find happiness after death.
၁၃၃။ မာေ၀ါစ ဖ႐ုသံ ကဥၥိ၊ ၀ုတၱာ ပဋိ၀ေဒယ်ဳ တံ။
ဒုကၡာ ဟိ သာရမၻကထာ၊ ပဋိဒ႑ာ ဖုေသယ်ဳ တံ။
၁၃၄။ သေစ ေနေရသိ အတၱာနံ၊ ကံေသာ ဥပဟေတာ ယထာ။
ဧသ ပေတၱာသိ နိဗၺာနံ၊ သာရေမၻာ ေတ န ၀ိဇၨတိ။
၁၃၃။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကိုမွ် ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာစကားကို မဆိုလင့္၊ အဆိုခံရသူတို႔သည္ သင့္ကို ျပန္လွန္ ဆိုကုန္ရာ၏၊ ျခဳတ္ျခယ္ေသာ စကားသည္ ဆင္းရဲ၏အေၾကာင္းတည္း၊ သူတစ္ပါးကို ဒဏ္ျပဳက အတံု႔ အလွည့္ဒဏ္တို႔သည္ သင့္ထံသို႔ ေရာက္ကုန္ရာ၏။
၁၃၄။ အနားျပတ္ေသာ ေၾကးေခါင္းေလာင္းသည္ အသံမထြက္ ၿငိမ္သက္သကဲ့သို႔ မိမိကိုယ္ကို ၿငိမ္သက္ တည္ၾကည္ေအာင္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေနေသာသူသည္ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ႏုိင္၏၊ ျခဳတ္ျခယ္မႈမ႐ွိ။
133. Never speak harsh words; for once spoken they will be said back to you. Angry words are painful, retaliation will get you.
134. If you can be silent like a broken gong that is silent, you can reach the peace of Nibbana; there is no agitation in you.
၁၃၅။ ယထာ ဒေ႑န ေဂါပါေလာ၊ ဂါေ၀ါ ပါေဇတိ ေဂါစရံ။
ဧ၀ံ ဇရာ စ မစၥဳ စ၊ အာယံု ပါေဇႏၲိ ပါဏိနံ။
၁၃၅။ ႏြားေက်ာင္းသားသည္ ႏွင္တံျဖင့္ ႏြားတုိ႔ကို စားက်က္သို႔ ေမာင္းႏွင္သကဲ့သို႔ ဤအတူ အိုျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ေသျခင္းသည္လည္းေကာင္း သတၱ၀ါတို႔၏ အသက္ကို ေမာင္းႏွင္ကုန္၏။
135. As a cowherd with his staff drives his cows to pasture, so do Old Age and Death drive the life of all beings.
၁၃၆။ အထ ပါပါနိ ကမၼာနိ၊ ကရံ ဗာေလာ န ဗုဇၩတိ။
ေသဟိ ကေမၼဟိ ဒုေမၼေဓာ၊ အဂၢိဍေၯုာ၀ တပၸတိ။
၁၃၆။ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကံတို႔ကိုျပဳေသာ သူမိုက္သည္ ထိုျပဳေသာအခါ၌မသိ၊ ပညာမဲ့သူသည္ ထိုမိမိျပဳေသာ မေကာင္းမႈကံတုိ႔ေၾကာင့္ မီးေလာင္ေသာသူကဲ့သို႔ ပူပန္ရ၏။
136. The foolish one does not know when he commits his evil deeds; later the stupid man has to suffer and is consumed by his own deeds, as if burnt by fire.
၁၃၇။ ေယာ ဒေ႑န အဒေ႑သု၊ အပၸဒုေ႒သု ဒုႆတိ။
ဒသႏၷမညတရံ ဌာနံ၊ ခိပၸေမ၀ နိဂစၧတိ။
၁၃၈။ ေ၀ဒနံ ဖ႐ုသံ ဇာနႎ၊ သရီရႆ ၀ ေဘဒနံ။
ဂ႐ုကံ ၀ါပိ အာဗာဓံ၊ စိတၱေကၡပံ ၀ ပါပုေဏ။
၁၃၉။ ရာဇေတာ ၀ါ ဥပသဂၢံ၊ အဗၻကၡာနံ ၀ ဒါ႐ုဏံ။
ပရိကၡယံ ၀ ဉာတီနံ၊ ေဘာဂါနံ ၀ ပဘဂၤုရံ။
၁၄၀။ အထ ၀ါႆ အဂါရာနိ၊ အဂၢိ ဍဟတိ ပါ၀ေကာ။
ကာယႆ ေဘေဒါ ဒုပၸေညာ၊ နိရယံ ေသာပပဇၨတိ။
၁၃၇။ အၾကင္သူသည္ အျပစ္ဒဏ္ကင္းၾက၍ မျပစ္မွားထိုက္ေသာ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္တို႔၌ တုတ္လွံတံ စသည္ျဖင့္ ျပစ္မွား၏၊ ထိုသူသည္ ဆင္းရဲေၾကာင္း ဒဏ္ဆယ္ပါးတုိ႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာ ဆင္းရဲျခင္းအေၾကာင္းသို႔ လ်င္ျမန္စြာပင္ ေရာက္ရ၏။
၁၃၈-၁၃၉။ ျပင္းထန္ေသာ ေ၀ဒနာသို႔လည္းေကာင္း၊ ဥစၥာဆံုး႐ႈံးျခင္းသို႔လည္းေကာင္း၊ လက္ျပတ္ ေျချပတ္စေသာ ကိုယ္အဂၤါပ်က္စီးျခင္းသို႔လည္းေကာင္း၊ ႀကီးေလးေသာ ႏူနာစေသာ အနာစြဲ ကပ္ျခင္းသို႔လည္းေကာင္း၊ ႐ူးျခင္း စိတ္ပ်ံ႔လြင့္ျခင္းသို႔လည္းေကာင္း၊ မင္းေဘးလည္းေကာင္း၊ ၾကမ္းၾကဳတ္စြာေသာ အစြတ္စြဲခံရျခင္းသို႔ လည္းေကာင္း၊ ေဆြမ်ဳိးတို႔၏ ပ်က္ျပားျခင္းသို႔ လည္းေကာင္း၊ စည္းစိမ္ ဥစၥာတို႔၏ယိုယြင္းပ်က္စီးျခင္းသို႔ လည္းေကာင္းေရာက္၏။
၁၄၀။ ထို႔ျပင္ထိုျပစ္မွားသူ၏ အိမ္တို႔ကုိ ပကတိမီးသည္လည္းေကာင္း၊ ေလာင္မီးသည္လည္းေကာင္းေလာင္၏၊ ပညာမဲ့ေသာ ထိုသူသည္ ခႏၶာကိုယ္ပ်က္စီးသည္မွေနာက္၌ ငရဲသို႔ ေရာက္ရ၏။
137. Any person who inflicts pain on those Ariyas who are pure and innocent will soon fall into one of these ten evils (chastisements):
138-139. fearful pains or sufferings; destitution, fracturing of the body (loss of limbs), grave illness (as leprosy), insanity, oppression by the ruler, severe accusations, destruction of kin (relatives):
140. destruction of possessions or lightening fire will burn his houses, and upon the dissolution of his body, the stupid man will fall to hell.
၁၄၁။ န နဂၢစရိယာ န ဇဋာ န ပကၤာ၊ နာနာသကာ ထ႑ိလသာယိကာ ၀ါ။
ရေဇာဇလႅံ ဥကၠဳဋိကပၸဓာနံ၊ ေသာေဓႏၲိ မစၥံ အ၀ိတိဏၰကခႍ။
၁၄၁။ အ၀တ္မ၀တ္ဘဲ က်င့္ျခင္းတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ဆံက်စ္အက်င့္တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ႐ႊံ႔ညြန္ အလိမ္းလိမ္းကပ္၍ က်င့္ျခင္းတုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ အစာျဖတ္၍ အငတ္ခံက်င့္ျခင္း တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေျမ၌အိပ္၍ ေနျခင္းတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ျမဴမႈန္အလိမ္းလိမ္း တင္ေစလွ်က္ က်င့္ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္၍ က်င့္ျခင္းသည္လည္းေကာင္း ၀ိစိကိစၧာမွ မလြတ္ေျမာက္ေသးေသာ သတၱ၀ါကို မစင္ၾကယ္ေစႏုိင္ကုန္။
141. Not nakedness, not matted hair, not dust, not fasting, or sleeping on the bare earth, not rubbing with dust, not squatting motionless can cleanse a mortal who has not overcome his doubts.
၁၄၂။ အလကၤေတာ ေစပိ သမံ စေရယ်၊ သေႏၲာ ဒေႏၲာ နိယေတာ ျဗဟၼစာရီ။
သေဗၺသု ဘူေတသု နိဓာယ ဒ႑ံ၊ ေသာ ျဗာဟၼေဏာ ေသာ သမေဏာ သ ဘိကၡဳ။
၁၄၂။ အၾကင္သူသည္ ကိေလသာျငိမ္း၏၊ ဣေႁႏၵကို ဆံုးမျပီးျဖစ္၏၊ မဂ္ေလးပါးျဖင့္ျမဲ၏၊ ျမတ္ေသာအက်င့္႐ွိ၏၊ အလံုးစံုေသာသတၱ၀ါတို႔၌ လက္နက္ကို ပယ္ခ်ထားသည္ျဖစ္၍ ေမတၱာျဖင့္ အညီအမွ်က်င့္၏၊ ထိုသူသည္အ၀တ္ တန္ဆာဆင္ေစကာမူ မေကာင္းမႈမွအပျပဳသူ ျဗာဟၼဏမည္၏၊ ကိေလသာျငိမ္းသူ သမဏမည္၏၊ ကိေလသာ ဖ်က္ဆီးျပီးသူ ဘိကၡဳမည္၏။
142. Though a man may wear fine clothing, if he lives peacefully after destroying mental defilements, is quiet, subdued and restrained and he does not hurt any living being, he is indeed a Brahmana (who has cast off evils), a samana (who has ceased defilements), and a Bhikkhu (who has destroyed passions).
၁၄၃။ ဟိရီနိေသေဓာ ပုရိေသာ၊ ေကာစိ ေလာကသၼိ ၀ိဇၨတိ။
ေယာ နိဒၵံ အပေဗာေဓတိ၊ အေႆာ ဘေျဒာ ကသာမိ၀။
၁၄၄။ အေႆာ ယထာ ဘေျဒာ ကသာနိ၀ိေ႒ာ၊ အာတာပိေနာ သံေ၀ဂိေနာ ဘ၀ါထ။
သဒၶါယ သီေလန စ ၀ီရိေယန စ၊ သမာဓိနာ ဓမၼ၀ိနိစၧေယန စ။
သမၸႏၷ၀ိဇၨာစရဏာ ပတိႆတာ၊ ဇဟိႆထ ဒုကၡမိဒံ အနပၸကံ။
၁၄၃။ ျမင္းေကာင္းသည္ ႀကိမ္လံုးကို ၾကဥ္ေ႐ွာင္သကဲ့သို႔ အၾကင္သူသည္ မိမိ၏အိပ္ေပ်ာ္ျခင္းကို ႏိုးၾကားေစ၏၊ မိစၧာ၀ိ တက္ကို ႐ွက္ေၾကာက္ျခင္းျဖင့္တားျမစ္၏၊ ထိုပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးသည္ ေလာက၌ တစ္ေယာက္တစ္ေလသာ ႐ွိ၏။
၁၄၄။ ျမင္းေကာင္းသည္ ႀကိမ္လံုးကို ပုတ္ခတ္သည္႐ွိေသာ္ လံု႔လ႐ွိသကဲ့သို႔ သင္တို႔သည္ လည္း လံု႔လ႐ွိကုန္သည္ ထိပ္လန္႔ကုန္သည္ ျဖစ္ၾကကုန္ေလာ့၊ ယံုၾကည္ျခင္း သဒၶါႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ သီလႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ ၀ီရိယႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ တည္ၾကည္ျခင္း သမာဓိႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ တရားမွန္မမွန္ ဆံုးျဖတ္ေၾကာင္းဉာဏ္ႏွင့္လည္းေကာင္း ျပည့္စံုၾကလွ်က္ အသိ ၀ိဇၨာ အက်င့္စရဏႏွင့္ ျပည့္စံုကုန္သည္ျဖစ္၍ ထင္ေသာသတိ႐ွိၾကပါလွ်င္ အတိုင္းမသိ အလြန္႐ွည္လ်ားေသာ သံသရာဆင္းရဲကို စြန္႔လႊတ္ႏုိင္ကုန္လတၱံ႕။
143. As a good horse avoids the touch of the whip, a noble man who, being wakeful from his sleep, restrained by modesty, seems to be rare in the world, avoids all fetters by shame.
144. Like a good horse struck by a whip, be ardent and deeply moved. By faith, by virtue and energy, by deep contemplation and vision, expert knowledge and by right action, you shall leave behind this mass of misery and seemingly endless grief (samsara).
၁၄၅။ ဥဒကံ ဟိ နယႏၲိ ေနတၱိကာ၊ ဥသုကာရာ နမယႏၲိ ေတဇနံ။
ဒါ႐ံု နမယႏၲိ တစၧကာ၊ အတၱာနံ ဒမယႏၲိ သုဗၺတာ။
၁၄၅။ ေျမာင္းတူးေရယူသမားတို႔သည္ အလို႐ွိရာသို႔ ေရကိုေဆာင္ယူကုန္၏၊ ေလးသမားတို႔သည္ ျမားကိုေျဖာင့္ကုန္၏၊ သစ္ေ႐ြသမားတုိ႔သည္ သစ္ကိုလိုတိုင္းရေအာင္ ေ႐ြကုန္၏၊ ေကာင္းေသာအက်င့္႐ွိေသာ သူေတာ္ေကာင္းတို႔သည္ မိမိကိုယ္ကို ယဥ္ေက်းေအာင္ ဆံုးမကုန္၏။
145. Those who make channels for water guide the water where they want, fletchers bend the arrow straight, carpenters straighten wood, and the men with virtue tame themselves.
၁၁။ ဇရာ၀ဂၢ
Chapter 11
၁၄၆။ ေကာ ႏု ဟာေသာ ကိမာနေႏၵာ၊ နိစၥံ ပဇၨလိေတ သတိ။
အႏၶကာေရန ၾသနဒၶါ၊ ပဒီပံ န ဂေ၀သထ။
၁၄၆။ လူအေပါင္း၌ အျမဲကိေလသာမီး ေတာက္ေလာင္ေနပါလွ်က္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ေပ်ာ္ျမဴး ရယ္႐ႊင္ဘိသနည္း၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ ႏွစ္လို၀မ္းသာျခင္း ျဖစ္ဘိသနည္း၊ အ၀ိဇၨာမိုက္ေမွာင္ႀကီးျဖင့္ ပိတ္ဆီး ေျမႇးယွက္အပ္ကုန္ သည္ျဖစ္ပါလ်က္ သင္တို႔သည္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ပညာဆီမီးကို မ႐ွာဘဲ ေနၾကကုန္သနည္း။
146. How is there laughter, how is there joy, while the fire of passion and desire is burning on all people? When you are in deep darkness of craving and ignorance, will you not ask for a lamp of wisdom?
၁၄၇။ ပႆ စိတၱကတံ ဗိမၺံ၊ အ႐ုကာယံ သမုႆိတံ။
အာတုရံ ဗဟုသကၤပၸံ၊ ယႆ နတၳိ ဓု၀ံ ႒ိတိ။
၁၄၇။ အဆန္းတၾကယ္ျပဳအပ္ေသာ အ႐ုပ္ႏွင့္တူေသာ အ႐ုိးစုသံုးရာတို႔ျဖင့္ ေထာက္ထားအပ္ေသာ နာက်င္တတ္ေသာ မ်ားစြာေသာသူတုိ႔သည္ ၾကံစည္အပ္ေသာ ကိုးေပါက္ဒြါရ အမာ၀႐ွိေသာကိုယ္ကို ၾကည့္႐ႈေလာ့၊ ယင္းကိုယ္၏ အျမဲအ႐ွည္ တည္ျခင္းသည္ မ႐ွိေခ်တကား။
147. Look at this body! A beautified image with jointed limbs, always suffering and covered with nine orifices; it is not stable, ever changing and never permanent.
၁၄၈။ ပရိဇိဏၰမိဒံ ႐ူပံ၊ ေရာဂနီဠ ပဘဂၤုရံ။
ဘိဇၨတိ ပူတိသေႏၵေဟာ၊ မရဏႏၲံ ဟိ ဇီ၀ိတံ။
၁၄၈။ ဤ႐ူပကာယသည္ ေဆြးေျမ့ အိုတတ္၏၊ အနာေရာဂါတို႔၏ တည္ေနရာလည္းျဖစ္၏၊ ယိုယြင္းပ်က္စီးတတ္၏၊ အသက္႐ွင္ေနရျခင္းသည္ ေသျခင္းလွ်င္ အဆံုး႐ွိရကား ထိုကိုယ္သည္ ပုပ္သည္ျဖစ္၍ ပ်က္စီးရလတၱံ႔။
148. This body is decayed, a nest of diseases and perishable. With destruction and dissolution, all living beings come to an end in death.
၁၄၉။ ယာနိမာနိ အပတၳာနိ၊ အလာဗူေန၀ သာရေဒ။
ကာေပါတကာနိ အ႒ီနိ၊ တာနိ ဒိသြာန ကာ ရတိ။
၁၄၉။ တန္ေဆာင္မုန္းအခါ၌ စြန္႔ပစ္ထားေသာ ဘူးသီးေျခာက္ကဲ့သို႔ စြန္႔ပစ္အပ္ေသာ ခိုအဆင္းကဲ့သို႔ ျဖဴမြဲေသာ အ႐ုိုးတို႔ကိုျမင္ရ၍ အဘယ္မွာ ေမြ႔ေလ်ာ္ဖြယ္႐ွိႏုိင္အံ့နည္း။
149. Those grey bleaching human bones, like gourds discarded in autumn, what pleasure is there in looking at them?
၁၅၀။ အ႒ီနံ နဂရံ ကတံ၊ မံသေလာဟိတေလပနံ။
ဟတၳ ဇရာ စ မစၥဳ စ၊ မာေနာ မေကၡာ စ ၾသဟိေတာ။
၁၅၀။ အ႐ုိးတို႔ကိုစိုက္ထူ၍ အသားအေသြးတို႔ျဖင့္ လိမ္းက်ံလ်က္ အတၱေဘာတည္းဟူေသာျမိဳ႔ကို တဏွာလက္သမား သည္ ေဆာက္လုပ္အပ္၏၊ ယင္းျမိဳ႔၌ အိုျခင္း မာနေထာင္လႊားျခင္း သူ႔ေက်းဇူးကို ေခ်ဖ်က္ျခင္းသည္သာ တည္႐ွိေလ၏။
150. With bones the city is made, plastered with flesh and blood, where lie pride, ingratitude, old age and death.
၁၅၁။ ဇီရႏၲိ ေ၀ ရာဇရထာ သုစိတၱာ၊ အေထာ သရီရမၸိ ဇရံ ဥေပတိ။
သတဥၥ ဓေမၼာ န ဇရံ ဥေပတိ၊ သေႏၲာ ဟေ၀ သဗၻိ ပေ၀ဒယႏၲိ။
၁၅၁။ ရတနာတို႔ျဖင့္ ေကာင္းစြာ ဆန္းၾကယ္ေသာ မင္းတို႔၏ ရထားတို႔သည္ ေဆြးေျမ့အိုမင္း ၾကကုန္ေသး၏၊ ခႏၶာကိုယ္သည္လည္း ထို႔အတူပင္ ေဆြးေျမ့ အိုမင္းျခင္းသို႔ ေရာက္ရေသး၏၊ သူေတာ္ေကာင္းတို႔၏ တရားေတာ္ သည္ကား ေဆြးေျမ့ အိုမင္းျခင္းသို႔ မေရာက္ႏုိင္ဟု သူေတာ္ေကာင္းတို႔သည္ သူေတာ္ေကာင္းတို႔ႏွင့္ အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးေျပာၾကားၾကကုန္၏။
151. Even well-decorated royal chariots of Kings eventually wear away. And so also the human body falls into decay. But the Dhamma of the virtuous people never grows old and decay as the righteous share it each other.
၁၅၂။ အပၸႆုတာယံ ပုရိေသာ၊ ဗလီဗေဒၵါ၀ ဇီရတိ။
မံသာနိ တႆ ၀ၯုႏၲိ၊ ပညာ တႆ န ၀ုၯုတိ။
၁၅၂။ အၾကားအျမင္နည္းေသာ ဤေယာက်္ားသည္ ႏြားလားကဲ့သို႔ အခ်ည္းအႏွီး ၾကီးထြားလာ၏၊ ထိုေယာက်္ားအား အသားတို႔သာ တိုးပြားကုန္၏၊ ပညာမူကား မတိုးပြြြါး။
152. A person who has learnt little becomes heavier day by day like an ox, his flesh increases and gains weight, but not his wisdom.
၁၅၃။ အေနကဇာတိသံသာရံ၊ သႏၶာ၀ိႆံ အနိဗိၺသံ။
ဂဟကာရံ ဂေ၀သေႏၲာ၊ ဒုကၡာ ဇာတိ ပုနပၸဳနံ။
၁၅၄။ ဂဟကာရက ဒိေ႒ာသိ၊ ပုန ေဂဟံ န ကာဟသိ။
သဗၺာ ေတ ဖာသုကာ ဘဂၢါ၊ ဂဟကူဋံ ၀ိသခၤတံ။
၀ိသခၤါရဂတံ စိတၱံ၊ တဏွာနံ ခယမဇၩဂါ။
၁၅၃။ အဖန္ဖန္ ပဋိသေႏၶေနရျခင္းသည္ ဆင္းရဲလွစြာေသာေၾကာင့္ ခႏၶာအိမ္ကို ေဆာက္လုပ္တတ္သူ တဏွာလက္သမားကို ႐ွာေသာငါသည္ ထိုတဏွာလက္သမားကို ျမင္ႏုိင္ေသာဉာဏ္ မရေသးသျဖင့္ ဘ၀မ်ားစြာ သံသရာပတ္လံုး က်င္လည္ခဲ့ရေလျပီ။
၁၅၄။ ခႏၶာအိမ္ကို ေဆာက္လုပ္တတ္ေသာ ဟယ္ တဏွာလက္သမား၊ ငါသည္သင့္ကို ပညာမ်က္စိျဖင့္ ယခုျမင္အပ္ျပီး၊ ခႏၶာအိမ္ကိုေနာင္တဖန္ သင္ေဆာက္လုပ္ရေတာ့မည္မဟုတ္၊ သင္၏ ကိေလသာတည္းဟူေသာ အျခင္ရနယ္ အားလံုးတို႔ကို ငါခ်ဳိးဖ်က္အပ္ၿပီ၊ အ၀ိဇၨာတည္းဟူေသာ အိမ္အထြတ္ကို ဖ်က္ဆီးအပ္ျပီ၊ ငါ၏စိတ္သည္ ျပဳျပင္ျခင္းကင္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ေရာက္ျပီ၊ တဏွာ ကုန္ရာကုန္ေၾကာင္း အရဟတၱဖိုလ္ကိုရျပီ။
153. I ran through Samsara, the cycles of many lives with deaths and rebirths, searching in vain the builder of my body due to the lack of wisdom.
154. Now I have seen the builder of the house, you will not rebuild the house again. The rafters of sins are broken; the ridge-pole of ignorance is destroyed. The fever of craving is past; for my mortal mind is gone free to the joy of the immortal Nibbana.
၁၅၅။ အစရိတြာ ျဗဟၼစရိယံ၊ အလဒၶါ ေယာဗၺေန ဓနံ။
ဇိဏၰေကာဥၥာ၀ စ်ာယႏၲိ၊ ခီဏမေစၧ၀ ပလႅေလ။
၁၅၆။ အစရိတြာ ျဗဟၼစရိယံ၊ အလဒၶါ ေယာဗၺေန ဓနံ။
ေသႏၲိ စာပါတိခီဏာ၀၊ ပုရာဏာနိ အႏုတၳဳနံ။
၁၅၅။ သူမိုက္တို႔သည္ အ႐ြယ္႐ွိခိုက္ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို မက်င့္လိုက္မိ၊ ဥစၥာကိုလည္း မရေသာေၾကာင့္ ငါးကုန္ခန္းေသာညြန္အိုင္၌ အေတာင္ကြၽတ္ေသာ ႀကိဳးၾကာအိုတို႔ကဲ့သို႔ (အရြယ္လြန္ေသာအခါ)ၾကံမႈိင္၍သာ ေနၾက ရကုန္၏။
၁၅၆။ သူမိုက္တို႔သည္ အ႐ြယ္႐ွိခိုက္ ျမတ္ေသာအက်င့္ကို မက်င့္လိုက္မိ၊ ဥစၥာကိုလည္း မရလိုက္မိေသာေၾကာင့္ ေလးမွလြတ္ျပီးေနာက္ အ႐ွိန္ကုန္ေသာျမားတို႔ကဲ့သို႔ ေ႐ွးျဖစ္ေဟာင္း သုခတို႔ကို ညည္းတြားေအာက္ေမ့၍သာ ေနၾကရကုန္၏။
155. Those who have not practiced religious life and have not gained the treasures of life in their youth, are later like long-legged aged herons with loosing feathers standing sad by a lake where there is no fish.
156. Those who have not practiced religious life and have not gained the treasures of life in their youth, are later like worn-out arrows with loosing velocity discharged from a bow, ever moaning over the past (old days happiness).
၁၂။ အတၱ၀ဂၢ
Chapter 12
၁၅၇။ အတၱာနေဥၥ ပိယံ ဇညာ၊ ရေကၡယ် နံ သုရကၡိတံ။
တိဏၰံ အညတရံ ယာမံ၊ ပဋိဇေဂၢယ် ပ႑ိေတာ။
၁၅၇။ မိမိကိုယ္ကို ခ်စ္အပ္၏ဟုသိပါမူ ထိုမိမိကိုယ္ကို ေကာင္းစြာေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းျဖင့္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၏၊ ပညာ ႐ွိသူသည္ အ႐ြယ္သံုးပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာအ႐ြယ္၌ လံု႔လထုတ္ကာ သုတ္သင္ရာ၏။
157. One who knows self is dear will guard oneself, with diligence. The wise one would look after himself during one of three watches of his life time (youth, middle age and old age).
၁၅၈။ အတၱာနေမ၀ ပဌမံ၊ ပတိ႐ူေပ နိေ၀သေယ။
အထညမႏုသာေသယ်၊ န ကိလိေႆယ် ပ႑ိေတာ။
၁၅၈။ ေ႐ွးဦးစြာသာလွ်င္ မိမိကိုယ္ကို သင့္ေလ်ာ္ေသာအက်င့္၌ တည္ေစရာ၏၊ ထို႔ေနာက္မွ သူတစ္ပါးကို ဆံုးမရာ၏၊ ပညာ႐ွိသည္ သူတစ္ပါးကဲ့ရဲ့ျခင္းျဖင့္ မညစ္ႏြမ္းေစရာ။
158. One should first establish oneself in what is proper practice; then one would advise others, thus the wise one would not suffer.
၁၅၉။ အတၱာနေဥၥ တထာ ကယိရာ၊ ယထာညမႏုသာသတိ။
သုဒေႏၲာ၀တ ဒေမထ၊ အတၱာ ဟိ ကိရ ဒုဒၵေမာ။
၁၅၉။ သူတစ္ပါးကို ဆံုးမေသာနည္းအတိုင္း မိမိကိုယ္တိုင္ လိုက္နာျပဳက်င့္ရာ၏၊ မိမိကိုယ္တိုင္ ယဥ္ေက်းျပီးေသာ္မွသာ သူတစ္ပါးကိုဆံုးမရာ၏၊ မိမိကိုယ္ကို ယဥ္ေက်းေအာင္ ဆံုးမရျခင္းသည္ ခဲယဥ္းလွစြတကား။
159. One would make oneself as one teaches others to be, one should master self-control, difficult indeed is self-control.
၁၆၀။ အတၱာ ဟိ အတၱေနာ နာေထာ၊ ေကာ ဟိ နာေထာ ပေရာ သိယာ။
အတၱနာ ဟိ သုဒေႏၲန၊ နာထံ လဘတိ ဒုလႅဘံ။
၁၆၀။ မိမိသည္သာ မိမိ၏ကိုးစားရာျဖစ္၏၊ သူတစ္ပါးသည္ မိမိ၏ကိုးစားရာ အဘယ္မွာျဖစ္ႏုိင္အံ့နည္း၊ မိမိသည္ ေကာင္းစြာယဥ္ေက်းသျဖင့္ ရေရာက္ႏုိင္ခဲေသာ အရဟတၱဖိုလ္ကို ရႏုိင္၏။
160. One self is master of oneself. Who else would be the master of self? With oneself well controlled, one can attain enlightenment (Arahantship).
၁၆၁။ အတၱနာ ဟိ ကတံ ပါပံ၊ အတၱဇံ အတၱသမၻ၀ံ။
အဘိမတၳတိ ဒုေမၼဓံ၊ ၀ဇိရံ၀သၼမယံ မဏႎ။
၁၆၁။ ေက်ာက္မွျဖစ္ေသာစိန္သည္ မိမိမွီရာေက်ာက္ကို ထြင္းေဖာက္ ဖ်က္ဆီးသကဲ့သို႔ မိမိျပဳအပ္ေသာ မိမိမွျဖစ္ေသာ မိမိေၾကာင့္ျဖစ္ေသာမေကာင္းမႈသည္ မိမိျဖစ္ရာ ပညာမဲ့သူကို ဖ်က္ဆီး၏။
161. The evil done by one, is born of oneself, is produced in oneself, and that crushes the foolish as a diamond does a gemstone where it is embedded.
၁၆၂။ ယႆ အစၥႏၲဒုႆိလ်ံ၊ မာလု၀ါ သာလမိေ၀ါတၳတံ။
ကေရာတိ ေသာ တထတၱာနံ၊ ယထာ နံ ဣစၧတီ ဒိေသာ။
၁၆၂။ မာေလာႏြယ္သည္ မွီရာသစ္ပင္ကို လႊမ္းမိုးရစ္ပတ္သကဲ့သို႔ စင္စစ္သီလမ႐ွိေသာသူ၏ အျဖစ္တည္းဟူေသာ တဏွာအလႊမ္းခံရသူသည္ ရန္သူအလို႐ွိတိုင္း မိမိအက်ဳိးမဲ့ကို မိမိကိုယ္တိုင္ပင္ ျပဳလုပ္ေလ၏။
162. As a creeper over-spreads and entangles a Maluva creeper, a man's wickedness that grows in him, when it is very great, brings him to that state where his enemy wishes him to be.
၁၆၃။ သုကရာနိ အသာဓူနိ၊ အတၱေနာ အဟိတာနိ စ။
ယံ ေ၀ ဟိတဥၥ သာဓုဥၥ၊ တံ ေ၀ ပရမဒုကၠရံ။
၁၆၃။ အျပစ္႐ွိ၍ မိမိ၏အက်ဳိးစီးပြားမ႐ွိကုန္ေသာ အမႈတို႔ကို ျပဳလြယ္ကုန္၏၊ အျပစ္ကင္း၍ အက်ဳိးစီးပြား႐ွိေသာ အမႈကို အလြန္ျပဳႏုိင္ခဲ၏။
163. It is easy to do what is bad and harmful to oneself; what is good and beneficial is very difficult to do.
၁၆၄။ ေယာ သာသနံ အရဟတံ၊ အရိယာနံ ဓမၼဇီ၀ိနံ။
ပဋိေကၠာသတိ ဒုေမၼေဓာ၊ ဒိ႒ႎ နိႆာယ ပါပိကံ။
ဖလာနိ က႒ကေႆ၀၊ အတၱဃာတာယ ဖလ’တိ။
၁၆၄။ ပညာမဲ့သူသည္ ယုတ္မာေသာ မိစၧာအယူကို အမွီျပဳ၍ ပူေဇာ္အထူးကို ခံထိုက္ကုန္ေသာ တရားသျဖင့္ အသက္ေမြးကုန္ေသာ အရိယာပုဂၢဳိလ္တို႔၏ အဆံုးအမကို တားျမစ္၏၊ ၀ါးသီးတို႔သည္ ၀ါးပင္ကို သတ္ရန္အလို႔ငွါ သီးကုန္သကဲ့သို႔ ထိုပုဂၢဳိလ္၏ မိစၧာအယူသည္ မိမိကိုယ္ကို သတ္ရန္အလို႔ငွါသာ ျဖစ္၏။
164. Who is not wise because of his detrimental view, obstructs the instruction of the Arahants who are virtuous and noble, and produces his own destruction, like the fruits of a bamboo which lead to the plant's death.
၁၆၅။ အတၱနာ ဟိ ကတံ ပါပံ၊ အတၱနာ သံကိလိႆတိ။
အတၱနာ အကတံ ပါပံ၊ အတၱနာ၀ ၀ိသုဇၩတိ။
သုဒၶီ အသုဒၶိ ပစၥတံၱ၊ နာေညာ အညံ ၀ိေသာဓေယ။
၁၆၅။ မေကာင္းမႈကို မိမိျပဳခဲ့လွ်င္ မိမိသည္ပင္ ညစ္ႏြမ္းရ၏၊ မေကာင္းမႈကို မိမိမျပဳခဲ့လွ်င္ မိမိသည္ပင္စင္ၾကယ္၏၊ စင္ၾကယ္ေသာ ကုသိုလ္ႏွင့္ မစင္ၾကယ္ေသာ အကုသိုလ္သည္ တျခားစီသာျဖစ္၏၊ သူတစ္ေယာက္သည္ အျခား သူတစ္ေယာက္ကို ကိေလသာအညစ္အေၾကးမွ စင္ၾကယ္ေအာင္ မသုတ္သင္ႏုိင္။
165. By oneself the evil is done and one becomes defiled. By oneself the evil is not done and one becomes pure. Purity and impurity are individual matters. One cannot purify another.
၁၆၆။ အတၱဒတၳံ ပရေတၳန၊ ဗဟုနာပိ န ဟာပေယ။
အတၱဒတၳမဘိညာယ၊ သဒတၳပသုေတာ သိယာ။
၁၆၆။ သူတစ္ပါး၏ မ်ားစြာေသာ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ေၾကာင့္ မိမိ၏အက်ဳိးစီးပြားကို အနည္းငယ္မွ် မဆုတ္ယုတ္ေစရာ၊ မိမိအက်ဳိးစီးပြားကိုသိ၍ မိမိအက်ဳိးစီးပြားကို တိုးပြားေအာင္ ေလ့က်က္ အားထုတ္ရာ၏။
166. One should not neglect one's own welfare because of the need for another's, no matter how great; having well understood one's own duty, one should follow it with earnestness.
၁၃။ ေလာက၀ဂၢ
Chapter 13
၁၆၇။ ဟီနံ ဓမၼံ န ေသေ၀ယ်၊ ပမာေဒန န သံ၀ေသ။
မိစၧာဒိ႒ႎ န ေသေ၀ယ်၊ န သိယာ ေလာက၀ၯုေနာ။
၁၆၇။ ကာမဂုဏ္ အယုတ္တရားကို မမွီ၀ဲရာ၊ ေမ့ေမ့ ေလ်ာ့ေလ်ာ့ မေနရာ၊ မွားေသာအယူကို မယူရာ၊ ေလာက ႀကီးပြားေရးအတြက္ သက္သက္မျဖစ္ရာ။
167. One should not live in lowly quality life (sensualities), one should not live on heedlessness, one should not act on wrong views, and one should not sink into the world.
၁၆၈။ ဥတၱိေ႒ နပၸမေဇၨယ်၊ ဓမၼံ သုစရိတံ စေရ။
ဓမၼစာရီ သုခံ ေသတိ၊ အသၼႎ ေလာေက ပရမွိ စ။
၁၆၉။ ဓမၼံ စေရ သုစရိတံ၊ န နံ ဒုစၥရိတံ စေရ။
ဓမၼစာရီ သုခံ ေသတိ၊ အသၼႎ ေလာေက ပရမွိ စ။
၁၆၈။ ဆြမ္းခံ၀တ္၌ မေမ့ေလ်ာ့ရာ၊ ေကာင္းစြာ က်င့္အပ္ေသာ အက်င့္တရားကို က်င့္ရာ၏၊ တရားကိုက်င့္ေသာသူသည္ ဤေလာက၌လည္းေကာင္း၊ တမလြန္ေလာက၌ လည္းေကာင္း ခ်မ္းသာစြာ ေနရ၏။
၁၆၉။ သုစ႐ုိက္တရားကို က်င့္ရာ၏၊ ဒုစ႐ုိက္တရားကို မက်င့္ရာ၊ တရားကို က်င့္ေသာသူသည္ ဤေလာက၌ လည္းေကာင္း၊ တမလြန္ေလာက၌လည္းေကာင္း ခ်မ္းသာစြာ ေနရ၏။
168. One should be attentive in standing for alms, follow Dhamma, which is good conduct. One, who lives with Dhamma, has joy in this world and in the next.
169. One should follow Dhamma which is good conduct, not which is poor conduct. One who lives with Dhamma has joy in this world and in the next.
၁၇၀။ ယထာ ပုဗၺဳဠကံ ပေႆ၊ ယထာ ပေႆ မရီစိကံ။
ဧ၀ံ ေလာကံ အေ၀ကၡႏၲံ၊ မစၥဳရာဇာ န ပႆတိ။
၁၇၀။ ေရပြက္ကို ႐ႈျမင္ရသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊ တံလွ်ပ္ကို ႐ႈျမင္ရသကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း ဤအတူ ခႏၶာငါးပါး ဟူေသာ ေလာကကို ႐ႈၾကည့္သူကို ေသမင္းသည္မျမင္ႏုိင္။
170. One who looks the world as a bubble, as a mirage, so also sees the body, the assemblage of five aggregates as an illusion of an appearance; the King of Death has no power over that person.
၁၇၁။ ဧထ ပႆထိမံ ေလာကံ၊ စိတၱံ ရာဇရထူပမံ။
ယတၳ ဗာလာ ၀ိသီဒႏၲိ၊ နတၳိ သေဂၤါ ၀ိဇာနတံ။
၁၇၁။ လာၾကကုန္ေလာ့ ရတနာခုနစ္ပါးျဖင့္ ဆန္းၾကယ္ေသာ မင္းစီးရထားလွ်င္ ဥပမာ႐ွိေသာ အ၀တ္တန္ဆာတို႔ျဖင့္ ဆန္းၾကယ္ေသာ ဤခႏၶာငါးပါးတည္းဟူေသာ ေလာကကို႐ႈၾကကုန္ေလာ့၊ ယင္းေလာက၌ မိုက္သူတုိ႔သည္ နစ္ျမဳပ္ၾကကုန္၏၊ ပညာ႐ွိတို႔အား ကပ္ျငိတြယ္တာမႈသည္မ႐ွိ။
171. Come and look at this world (five aggregates), like a decorated royal chariot, wherein fools sink in it. The wise have no attachment to it.
၁၇၂။ ေယာ စ ပုေဗၺ ပမဇၨိတြာ၊ ပစၧာ ေသာ နပၸမဇၨကိ။
ေသာမံ ေလာကံ ပဘာေသတိ၊ အဗၻာ မုေတၱာ၀ စႏၵိမာ။
၁၇၂။ ေ႐ွးငယ္စဥ္အခါက ကုသိုလ္၌ ေမ့ေလ်ာ့ခဲ့၍ ေနာင္ၾကီးျပင္းေသာအခါ၌ မေမ့ေလ်ာ့ေသာသူသည္ တိမ္တိုက္မွလြတ္ေသာ လကဲ့သို႔ ဤေလာကကို မဂ္ဉာဏ္ေရာင္ျဖင့္ ထြန္းလင္း ေတာက္ပေစ၏။
172. One who was unwise and negligent in early days but later found wisdom, brightens up this world like that of the moon when free from clouds.
၁၇၃။ ယႆ ပါပံ ကတံ ကမၼံ၊ ကုသေလန ပိဓီယတိ။
ေသာမံ ေလာကံ ပဘာေသတိ၊ အဗၻာ မုေတၱာ၀ စႏၵိမာ။
၁၇၃။ မိမိျပဳခဲ့ေသာမေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကံကို အရဟတၱမဂ္ကုသိုလ္ျဖင့္ ဖံုးအုပ္သူသည္ တိမ္တိုက္မွလြတ္ေသာ လကဲ့သို႔ ဤေလာကကို အရဟတၱဉာဏ္ေရာင္ျဖင့္ ထြန္းလင္းေတာက္ပေစ၏။
173. One who uses good deeds to cover misdeeds he has done before, brightens up this world like that of the moon when free from clouds.
၁၇၄။ အႏၶဘူေတာ အယံ ေလာေကာ၊ တႏုေကတၳ ၀ိပႆတိ။
သကုေဏာ ဇာလမုေတၱာ၀၊ အေပၸါ သဂၢါယ ဂစၧတိ။
၁၇၄။ ဤလူအေပါင္းသည္ ပညာမ်က္ေစ့မ႐ွိသျဖင့္ အကန္းအတိသာ ျဖစ္၏။ ဤေလာက၌ အနည္းငယ္ မွ်ေသာသူသည္သာ အနိစၥစေသာ သေဘာအားျဖင့္ ႐ႈျမင္ႏုိင္၏။ ပိုက္ကြန္မွလြတ္ေသာ ငွက္သည္ နည္းပါးသကဲ့သို႔ လူအနည္းငယ္မွ်သာ နတ္ရြာနိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ႏုိင္၏။
174. Most of the people in the world are blind and only few here can see insightfully. Just as only few birds can escape from a net, only a few can go to heaven (Deva planes) (the Nibbana).
၁၇၅။ ဟံသာဒိစၥပေထ ယႏၲိ၊ အာကာေသ ယႏၲိ ဣဒၶိယာ။
နီယႏၲိ ဓီရာ ေလာကမွာ၊ ေဇတြာ မာရံ သ၀ါဟိနႎ။
၁၇၅။ ဟသၤာတို႔သည္ ေနမင္းလမ္းေၾကာင္း ေကာင္းကင္ခရီး၌ သြားကုန္၏၊ တန္ခိုး႐ွင္တို႔သည္ ေကာင္းကင္၌ သြားကုန္၏၊ ပညာ႐ွိတို႔သည္ စစ္သည္ဗိုလ္ပါႏွင့္တကြေသာ မာရ္မင္းကိုေအာင္၍ ေလာကမွ ထြက္ေျမာက္ကုန္၏။
175. Swans go along the path of the sun. Persons with miraculous power travel through space. The wise are led out of the world, having conquered bedevilments of Mara and his armies.
၁၇၆။ ဧကံ ဓမၼံ အတီတႆ၊ မုသာ၀ါဒိႆ ဇႏၲဳေနာ။
၀ိတိဏၰပရေလာကႆ၊ နတၳိ ပါပံ အကာရိယံ။
၁၇၆။ သစၥာတရားတစ္ခုကိုလြန္၍ မုသားစကားကိုဆိုေလ့႐ွိေသာ ေနာင္ဘ၀အတြက္ ဆင္ျခင္စဥ္းစားျခင္း အလ်င္း မ႐ွိေသာသူအား မျပဳႏုိင္မည့္ မေကာင္းမႈအကုသိုလ္ မည္သည္မ႐ွိ။
176. One who usually breaks his own precepts, who speaks falsehood, who has turned the back on the world beyond, will not refrain from any misdeeds.
၁၇၇။ န ေ၀ ကဒရိယာ ေဒ၀ေလာကံ ၀ဇႏၲိ၊ ဗာလာ ဟေ၀ နပၸသံသႏၲိ ဒါနံ။
ဓီေရာ စ ဒါနံ အႏုေမာဒမာေနာ၊ ေတေန၀ ေသာ ေဟာတိ သုခီ ပရတၳ။
၁၇၇။ ေစးနဲ၀န္တိုသူတို႔သည္ နတ္ျပည္သို႔မေရာက္ႏုိင္ၾကကုန္၊ လူမိုက္တို႔သည္ အလွဴဒါနကို မခ်ီးမြမ္းၾကကုန္၊ ပညာ႐ွိသည္သာ အလွဴဒါနကို ၀မ္းေျမာက္ႏုိင္၏၊ ထို ၀မ္းေျမာက္မႈေၾကာင့္သာလွ်င္ ထိုပညာ႐ွိသည္ တမလြန္ဘ၀၌ ခ်မ္းသာရ၏။
177. The misers do not go to heaven (Deva plane). The foolish do not applaud giving charity, but the noble find joy in giving; hence indeed, it becomes blessed in higher worlds.
၁၇၈။ ပထဗ်ာ ဧကရေဇၨန၊ သဂၢႆ ဂမေနန ၀ါ။
သဗၺေလာကာဓိပေစၥန၊ ေသာတာပတၱိဖလံ ၀ရံ။
၁၇၈။ ေျမတျပင္လံုး၌ ဧကရာဇ္မင္းျဖစ္ရသည္ထက္ လည္းေကာင္း၊ နတ္ျပည္ ျဗဟၼာ့ျပည္သို႔ ေရာက္ရသည္ထက္ လည္းေကာင္း၊ တစ္ေလာကလံုးကို အစိုးရသည္ထက္ လည္းေကာင္း ေသာတာပန္ျဖစ္ရျခင္းသည္ ျမတ္၏။
178. It is better to be the Fruit of the Stream Attainment (Sotapatti-magga), the initial stage of Buddhist realization that leads to Nibbana, than sole sovereignty over the earth, or the journey to heaven, than the lordship supreme over the worlds.
၁၄။ ဗုဒၶ၀ဂၢ
Chapter 14
၁၇၉။ ယႆ ဇိတံ နာ၀ဇီယတိ၊ ဇိတံ ယႆ ေနာ ယာတိ ေကာစိ ေလာေက။
တံ ဗုဒၶမနႏၲေဂါစရံ၊ အပဒံ ေကန ပေဒန ေနႆထ။
၁၈၀။ ယႆ ဇာလိနီ ၀ိသတၱိကာ၊ တဏွာ နတၳိ ကုဟိဥၥိ ေနတေ၀။
တံ ဗုဒၶမနႏၲေဂါစရံ၊ အပဒံ ေကန ပေဒန ေနႆထ။
၁၇၉။ အၾကင္ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေအာင္အပ္ျပီးေသာ ကိေလသာကို တစ္ဖန္ေအာင္ဖြယ္မလို၊ ေလာက၌ အၾကင္ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေအာင္ျပီးေသာ ကိေလသာေနာက္သို႔ ကိေလသာတစ္စံုတစ္ခုမွ် အစဥ္မလိုက္ေတာ့ေခ်၊ အပိုင္း အျခားမ႐ွိ က်က္စားႏုိင္သည့္ သဗၺညဳတဉာဏ္႐ွိေတာ္မူေသာ ရာဂစေသာ ခရီးလမ္းေၾကာင္းမ႐ွိေသာ ထိုျမတ္စြာ ဘုရားကို အဘယ္ခရီးလမ္းေၾကာင္းျဖင့္ သင္တို႔ ေခၚေဆာင္ ႏုိင္ကုန္အံ့နည္း။
၁၈၀။ အၾကင္ျမတ္စြာဘုရားအား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ေလာကသို႔ ေခၚေဆာင္ရန္ ပိုက္ကြန္ပမာ ကပ္ျငိတတ္ေသာ တဏွာသည္မ႐ွိ၊ အပိုင္းအျခားမ႐ွိ က်က္စားႏုိင္သည့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ ႐ွိေတာ္မူေသာ ရာဂစေသာ ခရီးလမ္း ေၾကာင္းမ႐ွိေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားကို အဘယ္ခရီးလမ္းေၾကာင္းျဖင့္ သင္တို႔ ေခၚေဆာင္ႏုိင္ကုန္အံ့နည္း။
179. Buddha, the enlightened one, who already eradicated all mental defilements, has done what has to be done, whose victory cannot be turned into defeat, and whom no one can conquer?
180. Buddha, the enlightened one, who has no more net-like craving and clinging that cannot lead him whosesoever, whose range is limitless and pathless, by what path will you lead?
၁၈၁။ ေယ စ်ာနပသုတာ ဓီရာ၊ ေနကၡမၼဴပသေမ ရတာ။
ေဒ၀ါပိ ေတသံ ပိဟယႏၲိ၊ သမၺဳဒၶါနံ သတီမတံ။
၁၈၁။ အၾကင္ပညာ႐ွိတို႔သည္ သမထစ်ာန္၌ ေလ့က်က္အားထုတ္ကုန္၏၊ ကာမမွထြက္ေျမာက္မႈ ကိေလသာျငိမ္းမႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ကုန္၏၊ သစၥာေလးပါးတရားကို ေကာင္းစြာသိကုန္ေသာ လြန္ကဲေသာ သတိ႐ွိကုန္ေသာ ထိုပညာ႐ွိတို႔အား နတ္ျဗဟၼာတို႔သည္လည္း ခ်စ္ျမတ္ႏုိးၾကကုန္၏။
181. The wise ones who are intent on meditating delight (samata-meditation) in the calm of going out from all mental defilements. They, who are perfectly awakened, deeply inspired in mindfulness and who know well the Four Noble Truth, are delighted even by gods.
၁၈၂။ ကိေစၧာ မႏုႆပဋိလာေဘာ၊ ကိစၧံ မစၥာန ဇီ၀ိတံ။
ကိစၧံ သဒၶမၼႆ၀နံ၊ ကိေစၧာ ဗုဒၶါနမုပၸါေဒါ။
၁၈၂။ လူအျဖစ္ကို ရျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏၊ သတၱ၀ါတို႔၏ အသက္႐ွင္ျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏၊ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို ၾကားနာရျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏၊ ဘုရားရွင္တို႔ ပြင့္ထြန္းေပၚ ေပါက္လာရျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏။
182. It is difficult to get to be born as a man; it is also difficult to be the life of mortals, difficult is the hearing of the Dhamma, the rare event is the arising of a Buddha.
၁၈၃။ သဗၺပါပႆ အကရဏံ၊ ကုသလႆ ဥပသမၸဒါ။
သစိတၱပရိေယာဒပနံ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။
၁၈၄။ ခႏၲီ ပရမံ တေပါ တိတိကၡာ၊ နိဗၺာနံ ပရမံ ၀ဒႏၲိ ဗုဒၶါ။
န ဟိ ပဗၺဇိေတာ ပ႐ူပဃာတီ၊ န သမေဏာ ေဟာတိ ပရံ ၀ိေဟဌယေႏၲာ။
၁၈၅။ အႏူပ၀ါေဒါ အႏူပဃာေတာ၊ ပါတိေမာေကၡ စ သံ၀ေရာ။
မတၱညဳတာ စ ဘတၱသၼႎ၊ ပႏၲဥၥ သယနာသနံ။
အဓိစိေတၱ စ အာေယာေဂါ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။
၁၈၃။ မေကာင္းမႈဟူသမွ်ကို မျပဳရာ၊ ကုသိုလ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေစရာ၏၊ မိမိစိတ္ကိုျဖဴစင္ေစရာ၏၊ ဤသည္ကား ဘုရား႐ွင္ တို႔၏ အဆံုးအမေတာ္ေပတည္း။
၁၈၄။ တိတိကၡာဟု အမည္ရေသာ သည္းခံမႈ ခႏီၲသည္ ျမတ္ေသာအက်င့္ေပတည္း၊ နိဗၺာန္ကို အလြန္ျမတ္၏ဟု ဘုရား႐ွင္တို႔ ေဟာေတာ္မူကုန္၏၊ ရဟန္းဟူသည္ သူတစ္ပါးကို မညႇဥ္းဆဲရာ၊ သူတစ္ပါးကို ညႇဥ္းဆဲေသာသူသည္ ရဟန္းမဟုတ္ေပ။
၁၈၅။ သူတစ္ပါးကို မကဲ့ရဲ႕မစြပ္စြဲရာ မညႇဥ္းဆဲရာ၊ ပါတိေမာကၡသံ၀ရသီလကို ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၏။ စားဖြယ္၌ အတိုင္းအ႐ွည္ကို သိရာ၏၊ ဆိတ္ျငိမ္ေသာေက်ာင္း အိပ္ရာေနရာသို႔ ကပ္ေရာက္ေနထိုင္ရာ၏၊ သမာပတ္႐ွစ္ပါးဟူေသာ အဓိစိတၱသိကၡာကို ပြားမ်ားအားထုတ္ရာ၏၊ ဤသည္ကား ဘုရား႐ွင္တို႔၏ အဆံုးအမေတာ္ေပတည္း။
183. To refrain from doing what is evil, to cultivate all virtuous actions, to purify one's own heart, these are the teachings of the enlightened Buddhas.
184. Forbearing patience is the highest sacrifice. The awakened Buddhas say Nibbana is supreme. If one hurts another, he is not a hermit; the one who offends another is not an ascetic.
185. Not to find faults, not to hurt, to restrain under the precepts of Patimokkha (Fundamental Moral Precepts), to be moderate in food, the solitude of one's place and one's bed, and to practice the highest consciousness; these are the teachings of Awakened Buddhas.
၁၈၆။ န ကဟာပဏ၀ေႆန၊ တိတၱိ ကာေမသု ၀ိဇၨတိ။
အပၸႆာဒါ ဒုခါ ကာမာ၊ ဣတိ ၀ိညာယ ပ႑ိေတာ။
၁၈၇။ အပိ ဒိေဗၺသု ကာေမသု၊ ရတႎ ေသာ နာဓိဂစၦတိ။
တဏွကၡယရေတာ ေဟာတိ၊ သမၼာသမၺဳဒၶသာ၀ေကာ။
၁၈၆-၁၈၇။ အသျပာမိုး ႐ြာသြန္းေပးသျဖင့္လည္း ကာမတို႔၌ ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္မႈမ႐ွိ၊ ကာမတို႔သည္ သာယာ ဘြယ္သေဘာမ႐ွိကုန္၊ ဆင္းရဲကုန္၏ဟုသိ၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္ျဖစ္ေသာ ပညာ႐ွိသည္ နတ္၌ျဖစ္ေသာ ကာမတို႔၌ ေသာ္လည္း မေမြ႔ေလ်ာ္၊ တဏွာကုန္ရာ နိဗၺာန္၌သာ ေမြ႔ေလ်ာ္ေတာ့၏။
186-187. No contentment is found among sensual pleasures even with a shower of money. Craving, desires and pleasures will come to an end in pain. Knowing this, the wise one has no delight even in heavenly sensual pleasures. The disciple of Buddha finds delight in the ending of all craving.
၁၈၈။ ဗဟံု ေ၀ သရဏံ ယႏၲိ၊ ပဗၺတာနိ ၀နာနိ စ။
အာရာမ႐ုကၡေစတ်ာနိ၊ မႏုႆာ ဘယတဇၨိတာ။
၁၈၉။ ေနတံ ေခါ သရဏံ ေခမံ၊ ေနတံ သရဏမုတၱမံ။
ေနတံ သရဏမာဂမၼ၊ သဗၺဒုကၡာ ပမုစၥတိ။
၁၉၀။ ေယာ စ ဗုဒၶဥၥ ဓမၼဥၥ၊ သံဃဥၥ သရဏံ ဂေတာ။
စတၱာရိ အရိယသစၥာနိ၊ သမၼပၸညာယ ပႆတိ။
၁၉၁။ ဒုကၡံ ဒုကၡသမုပၸါဒံ၊ ဒုကၡႆ စ အတိကၠမ။
အရိယံ စ႒ဂႋကံ မဂၢံ၊ ဒုကၡဴပသမဂါမိနံ။
၁၉၂။ ဧတံ ေခါ သရဏံ ေခမံ၊ ဧတံ သရဏမုတၱမံ။
ဧတံ သရဏမာဂမၼ၊ သဗၺဒုကၡာ ပမုစၥတိ။
၁၈၈။ ေၾကာက္႐ြ႔ံထိတ္လန္႔ကုန္ေသာ မ်ားစြာေသာလူတို႔သည္ ေတာင္တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ေတာတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ေနရာတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ အထိကရ သစ္ပင္စေသာ ကိုးကြယ္ရာတို႔ကို လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္ၾကကုန္၏။
၁၈၉။ ဤ ေတာ ေတာင္ ေနရာ အထိကရသစ္ပင္စေသာ ကိုးကြယ္ရာ ဟူသမွ်ကို ကိုးကြယ္ျခင္းသည္ ေဘးကင္းေသာ ကိုးကြယ္ျခင္းမဟုတ္၊ ျမတ္ေသာကိုးကြယ္ျခင္းမဟုတ္၊ ဤကိုးကြယ္ရာ ဟူသမွ်ကို ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဒုကၡခပ္သိမ္းမွ မလြတ္ေျမာက္ႏုိင္။
၁၉၀-၁၉၁။ အၾကင္သူသည္ ျမတ္စြာဘုရားကို လည္းေကာင္း၊ တရားေတာ္ကိုလည္းေကာင္း၊ သံဃာေတာ္ကို လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္၏၊ ထိုသူသည္ ဆင္းရဲအမွန္ ဒုကၡသစၥာ၊ ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းအမွန္ သမုဒယသစၥာ၊ ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ရာအမွန္ နိေရာဓသစၥာ၊ ဆင္းရဲျငိမ္းရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္းအမွန္ အဂၤါ႐ွစ္ပါး႐ွိေသာ ျမတ္ေသာမဂၢသစၥာ ဟူေသာ အရိယသစၥာေလးပါးတို႔ကို ေကာင္းစြာ မဂ္ပညာျဖင့္ ျမင္ႏုိင္၏။
၁၉၂။ ဤရတနာသံုးပါးကို ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္းသည္ ေဘးမ႐ွိေသာ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္းမည္၏၊ ျမတ္ေသာ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္းမည္၏၊ ဤရတနာသံုးပါးကို ကိုးကြယ္ျခင္းေၾကာင့္ ဒုကၡခပ္သိမ္းမွ လြတ္ေျမာက္၏။
188. Persons who are threatened by fear go to mountains and to forests, sacred trees and shrines for refuge.
189. But that is not a safe refuge, that is not the ultimate refuge. Having come to this refuge, one is not free of all miseries and troubles.
190-191. But one who takes refuge in Buddha, in his teaching (Dhamma) and his community of monks (Sangha), sees the four Noble Truths with accurate insight: Suffering, the Cause of Suffering, and the overcoming of Suffering, and the Noble Eightfold Path that leads to Cessation of Suffering.
192. Taking refuge in three jewels: Buddha, Dhamma (his teaching) and Sangha (his follower community) is a harmless refuge that is the best and having come to that refuge, one is free from all sufferings.
၁၉၃။ ဒုလႅေဘာ ပုရိသာဇေညာ၊ န ေသာ သဗၺတၳ ဇာယတိ။
ယတၳ ေသာ ဇာယတိ ဓီေရာ၊ တံ ကုလံ သုခေမဓတိ။
၁၉၃။ ေယာက်္ားအာဇာနည္ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးသည္ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္ႏုိင္ခဲ၏၊ ထိုေယာက်္ားအာဇာနည္ ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးသည္ ခပ္သိမ္းေသာအရပ္ေဒသ၊ ခပ္သိမ္းေသာအမ်ဳိးအႏြယ္တို႔၌ မျဖစ္ထြန္းႏုိင္၊ ပညာ႐ွိေသာ အာဇာနည္ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးသည္ အၾကင္အမ်ဳိးအႏြယ္၌ျဖစ္၏၊ ထိုအမ်ဳိးအႏြယ္သည္ ခ်မ္းသာျခင္းသို႔ေရာက္၏။
193. A man of nobility is not easy to find, a Buddha, who is awake is not born in everywhere. That family prospers in happiness where that wise person is born.
၁၉၄။ သုေခါ ဗုဒၶါနမုပၸါေဒါ၊ သုခါ သဒၶမၼေဒသနာ။
သုခါ သံဃႆ သာမဂၢီ၊ သမဂၢါနံ တေပါ သုေခါ။
၁၉၄။ ဘုရား႐ွင္တို႔ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏၊ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္၏၊ သံဃာ၏ညီညြတ္ျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏၊ စိတ္ဓာတ္ညီညြတ္သူတို႔၏ အက်င့္သည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္၏။
194. Joyful is the birth of Buddha, joyful is the teaching of the Noble Doctrine, Dhamma, joyful is the unity of his followers (Sangha), joyful is the life of those who live in harmony.
၁၉၅။ ပူဇာရေဟ ပူဇယေတာ၊ ဗုေဒၶယဒိ ၀ သာ၀ေက။
ပပဥၥသမတိကၠေႏၲ၊ တိဏၰေသာကပရိဒၵေ၀ါ။
၁၉၆။ ေတ တာဒိေသ ပူဇယေတာ၊ နိဗၺဳေတ အကုေတာဘေယ။
န သကၠာ ပုညံ သခၤါတံု၊ ဣေမတၱမပိ ေကနစိ။
၁၉၅-၁၉၆။ ပူေဇာ္ထိုက္ကုန္ေသာ တဏွာ မာန ဒိ႒ိဟူေသာ သံသရာနယ္ခ်ဲ႔တရားတို႔ကို လြန္ေျမာက္ျပီးကုန္ေသာ စိုးရိမ္ပူေဆြးငိုေၾကြးျခင္းကို လြတ္ေျမာက္ျပီးကုန္ေသာ ကိေလသာျငိမ္းေအး ျပီးကုန္ေသာ တစ္စံုတစ္ခု ေဘးရန္ မ႐ွိကုန္ေသာ ဘုရား႐ွင္တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္တို႔ကိုလည္းေကာင္း ပူေဇာ္ေသာသူ၏ ေကာင္းမႈကို ဤေကာင္းမႈသည္ ဤမွ်႐ွိ၏ဟု တစ္စံုတစ္ေယာက္ေသာသူသည္လည္း ေရတြက္ျခင္းငွါ မတတ္ေကာင္း။
195-196. Of one worshipping those worthy of worship, a Buddha or his disciples who have left behind all craving and mental defilements and have crossed over sorrow, who, free from all fears; no one can measure the extent of the merit and the virtue of one worshipping them.
၁၅။ သုခ၀ဂၢ
Chapter 15
၁၉၇။ သုသုခံ ၀တ ဇီ၀ါမ၊ ေ၀ရိေနသု အေ၀ရိေနာ။
ေ၀ရိေနသု မႏုေႆသု၊ ၀ိဟရာမ အေ၀ရိေနာ။
၁၉၈။ သုသုခံ ၀တ ဇီ၀ါမ၊ အာတုေရသု အနာတုရာ။
အာတုေရသု မႏုေႆသု၊ ၀ိဟရာမ အနာတုရာ။
၁၉၉။ သုသုခံ ၀တ ဇီ၀ါမ၊ ဥႆုေကသု အႏုႆုကာ။
ဥႆုေကသု မႏုေႆသု၊ ၀ိဟရာမ အႏုႆုကာ။
၁၉၇။ ရန္ျပဳတတ္သူတို႔အလယ္၌ ရန္မျပဳၾကကုန္ဘဲ အလြန္ခ်မ္းသာစြာ ငါတို႔ အသက္ေမြးႏုိင္ၾကကုန္၏၊ ရန္ျပဳေသာသူတို႔အလယ္၌ ရန္မ႐ွိကုန္ဘဲ ငါတို႔ေနႏုိင္ၾကကုန္၏။
၁၉၈။ ကိေလသာအႏွိပ္စက္ခံရေသာ သူတို႔အလယ္၌ ကိေလသာအႏွိပ္စက္ မခံရကုန္ဘဲ အလြန္ခ်မ္းသာစြာ ငါတို႔ အသက္ေမြးႏုိင္ၾကကုန္၏၊ ကိေလသာ အႏွိပ္အစက္ခံရေသာ သူတို႔အလယ္၌ ကိေလသာအႏွိပ္အစက္မခံရကုန္ဘဲ ငါတို႔ေနႏုိင္ၾကကုန္၏။
၁၉၉။ ကာမဂုဏ္ကို ေၾကာင့္ၾကစိုက္ကုန္ေသာ သူတို႔အလယ္၌ ကာမဂုဏ္ကို ေၾကာင့္ၾကမစိုက္ၾကကုန္ဘဲ အလြန္ခ်မ္းသာစြာ ငါတို႔အသက္ေမြးႏုိင္ၾကကုန္၏၊ ကာမဂုဏ္ကို ေၾကာင့္ၾကစိုက္ကုန္ေသာ လူတို႔အလယ္၌ ကာမ ဂုဏ္ကို ေၾကာင့္ၾကမစိုက္ၾကကုန္ဘဲ ငါတို႔ေနႏုိင္ၾကကုန္၏။
197. Let us live in joy, in love among those who hate us. Among men who hate us, let us live free from hatred.
198. Let us live in joy, in love among those who are suffering. Among men who suffer from craving, let us live with wisdom.
199. Let us live in joy, in peace among those who struggle with greed. Among men who struggle, let us live in peace.
၂၀၀။ သုသုခံ ၀တ ဇီ၀ါမ၊ ေယသံ ေနာ နတၳိ ကိဥၥနံ။
ပီတိဘကၡာ ဘ၀ိႆာမ၊ ေဒ၀ါ အာဘႆရာ ယထာ။
၂၀၀။ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကဖြယ္ရာ တစ္စံုတစ္ခုမွ်မ႐ွိဘဲ အလြန္ခ်မ္းသာစြာ ငါတို႔ အသက္ေမြးႏုိင္ၾကကုန္၏၊ အာဘႆရာျဗဟၼာတို႔ကဲ့သို႔ ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္မႈ ပီတိတည္းဟူေသာအစာကို အားထား၍ ေနၾကကုန္အံ့။
200. We live most happily; there is nothing at all our own. We shall be like Arbathaya Brahmas (Radiant Devas) feeding on joy.
၂၀၁။ ဇယံ ေ၀ရံ ပသ၀တိ၊ ဒုကၡံ ေသတိ ပရာဇိေတာ။
ဥပသေႏၲာ သုခံ ေသတိ၊ ဟိတြာ ဇယပရာဇယံ။
၂၀၁။ အႏုိင္ရသူသည္ ရန္ကိုပြါးေစ၏၊ ႐ႈံးေသာသူသည္ ဆင္းရဲစြာေနရ၏၊ ကိေလသာျငိမ္းျပီးေသာသူသည္ အႏိုင္ အ႐ႈံးကိုစြန္႔၍ ခ်မ္းသာစြာေနရ၏။
201. Winning brings hatred, defeated lives in miserable condition. The one who has given up both victory and defeat stays in comfort.
၂၀၂။ နတၳိ ရာဂသေမာ အဂၢိ၊ နတၳိ ေဒါသသေမာ ကလိ။
နတၳိ ခႏၶသမာ ဒုကၡာ၊ နတၳိ သႏၲိပရံ သုခံ။
၂၀၂။ ရာဂႏွင့္တူေသာ မီးမ႐ွိ၊ ေဒါသႏွင့္တူေသာ အျပစ္မ႐ွိ၊ ခႏၶာႏွင့္တူေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ႐ွိ၊ နိဗၺာန္ႏွင့္တူေသာ ခ်မ္းသာမ႐ွိ။
202. There is no fire like passion, there is no crime like anger, there is no suffering like the aggregate (of mind and body), and there is no peace higher than Nibbana.
၂၀၃။ ဇိဃစၧာပရမာ ေရာဂါ၊ သခၤါရပရမာ ဒုခါ။
ဧတံ ဉတြာ ယထာဘူတံ၊ နိဗၺာနံ ပရမံ သုခံ။
၂၀၃။ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ျခင္းသည္ အလြန္ကဲဆံုး အနာေရာဂါမည္၏၊ ခႏၶာငါးပါး သခၤါရတရားတို႔သည္ အလြန္ကဲဆံုး ဆင္းရဲမည္ကုန္၏၊ နိဗၺာန္သည္ အလြန္ကဲဆံုး ခ်မ္းသာတည္း၊ ပညာ႐ွိသည္ ဤသို႔ ဟုတ္တိုင္းမွန္စြာသိ၍ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို မ်က္ေမွာက္ျပဳ၏။
203. Hunger is the most severe illness; five aggregates of the Sankharas are the greatest miseries. If one knows this truly, Nibbana is the greatest joy.
၂၀၄။ အာေရာဂ်ပရမာ လာဘာ၊ သႏၲဳ႒ိပရမံ ဓနံ။
၀ိႆာသပရမာ ဉာတိ၊ နိဗၺာနံ ပရမံ သုခံ။
၂၀၄။ အနာေရာဂါကင္းျခင္းသည္ အလြန္ကဲဆံုး လာဘ္တည္း၊ ေရာင့္ရဲမႈသည္ အလြန္ကဲဆံုးဥစၥာတည္း၊ ခ်စ္ကြၽမ္း၀င္ သူသည္ အလြန္ကဲဆံုးေဆြမ်ဳိးတည္း၊ နိဗၺာန္သည္ အလြန္ကဲဆံုးခ်မ္းသာတည္း။
204. Health is the greatest blessing. Contentment is the highest wealth. The trustworthy friend is the best kinsman. Nibbana is the greatest bliss.
၂၀၅။ ပ၀ိေ၀ကရသံ ပိတြာ၊ ရသံ ဥပသမႆ စ။
နိဒၵေရာ ေဟာတိ နိပၸါေပါ၊ ဓမၼပီတိရသံ ပိ၀ံ။
၂၀၅။ တရားဟူေသာ ႏွစ္သိမ့္မႈ ပီတိအရသာကို ေသာက္ရသူသည္ ဆိတ္ျငိမ္ရာ၌ရေသာ တရားအရသာကို လည္းေကာင္း၊ ကိေလသာအပူၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္၏ အရသာကိုလည္းေကာင္း ေသာက္ရေသာေၾကာင့္ ပူပန္မႈကင္း၏၊ မေကာင္းမႈမွလည္းကင္း၏။
205. Having tasted the flavor of Dhamma in seclusion and the flavor of peace in tranquility, one is without distress, free from the bad, drinking the flavor of the joys of Nibbana.
၂၀၆။ သာဟု ဒႆနမရိယာနံ၊ သႏၷိ၀ါေသာ သဒါ သုေခါ။
အဒႆေနန ဗာလာနံ၊ နိစၥေမ၀ သုခီ သိယာ။
၂၀၇။ ဗာလသဂၤတစာရီ ဟိ၊ ဒီဃမဒၶါန ေသာစတိ။
ဒုေကၡာ ဗာေလဟိ သံ၀ါေသာ၊ အမိေတၱေန၀ သဗၺဒါ။
ဓီေရာ စ သုခသံ၀ါေသာ၊ ဉာတီနံ၀ သမာဂေမာ။
၂၀၈။ တသၼာ ဟိ- ဓီရဥၥ ပညဥၥ ဗဟုႆုတဥၥ၊ ေဓာရယွသီလံ ၀တ၀ႏၲမရိယံ။
တံ တာဒိသံ သပၸဳရိသံ သုေမဓံ၊ ဘေဇထ နကၡတၱပထံ၀ စႏၵိမာ။
၂၀၆။ သူေတာ္ေကာင္းတို႔ကို ေတြ႔ျမင္ရျခင္းသည္ေကာင္း၏၊ သူေတာ္ေကာင္းတို႔ႏွင့္ ေပါင္းေဖာ္ရျခင္းသည္ အခါခပ္သိမ္း ခ်မ္းသာ၏၊ လူမိုက္တို႔ကို မေတြ႔မျမင္ရျခင္းသည္ အျမဲပင္ ခ်မ္းသာ၏။
၂၀၇။ သူမိုက္ႏွင့္ေပါင္းေဖာ္၍ လွည့္လည္ေသာသူသည္ ကာလၾကာျမင့္စြာ စိုးရိမ္ရ၏၊ လူမိုက္တို႔ႏွင့္ အတူေနရျခင္းသည္ ရန္သူႏွင့္ အတူေနရသကဲ့သို႔ အခါခပ္သိမ္း ဆင္းရဲရ၏၊ ပညာ႐ွိႏွင့္ အတူတကြေနရျခင္းသည္ ေဆြမ်ဳိးတို႔ႏွင့္ အတူတကြ ေနထိုင္ရသကဲ့သို႔ ခ်မ္းသာ၏။
၂၀၈။ ထို႔ေၾကာင့္သာလွ်င္ တည္ၾကည္လည္းတည္ၾကည္ေသာ ပညာလည္း႐ွိေသာ အၾကားအျမင္လည္းမ်ားေသာ မဂ္ဖိုလ္ဟူေသာ၀န္ကိုလည္း ေဆာင္ေလ့႐ွိေသာ သီလ ဓုတင္ ျဖဴစင္ေသာ အက်င့္လည္း႐ွိေသာ ျမတ္ေသာ ထိုသို႔ သေဘာ႐ွိေသာ ပညာ႐ွိသူေတာ္ေကာင္းကို လမင္းသည္ နကၡတ္တို႔သြားရာလမ္းခရီးကို ခ်ဥ္းကပ္သကဲ့သို႔ မွီ၀ဲ ဆည္းကပ္ရာ၏။
206. It is good to see the noble and association with them will make one happy. One who never sees silly persons will be at ease forever.
207. One accompanying with silly persons has a long journey of troubled state of mind, because being with a fool is as painful as to be with an enemy; but the joy of being with the wise is like the joy staying together with relatives.
208. Therefore one should follow the wise that is constant, intelligent, awake to the inner light, the learned, the much enduring, the dutiful, the noble; with such a one as this, one would associate like the moon follows the path of stars.
